 |
| Ilustración de Fino Lorenzo. Libro: "Recendos de aire sonoro". |
A técnica de Fino
Lorenzo deslumbroume cando puxo imaxes ao libro Os meus primeiros versos, nunha antoloxía “para rapaces” (eu estou
completamente seguro de que moitos adultos precisarían achegarse a ela para ter
un mínimo coñecemento dos nosos poetas clásicos) que editara Anaya, na
colección Sopa de Libros (hoxe está en Edicións Xerais, na mesma colección). E
non quedou aquí a nosa colaboración: ilustrou o meu O que ven os ollos dos nenos,
un libro que a min me encanta, e tamén Recendos
de aire sonoro ambos en Ed. Xerais), Bolboretas
no papel (Ed. Tambre-Edelvives), ademais da edición de Galaxia da miña
novela A teima de Xan.
Pero o trato con este
artista, non se cicunscribe ao plano persoal. Con Fino hai unha amizade que nos
levou, na compaña dalgunha outra persoa, a compartir veladas moi interesantes.
Fino é un home
sorprendente, tanto a nivel persoal como se falamos do seu traballo pictórico.
Moi reflexivo cando se enfronta aos lenzos, ousado cando fai certas esculturas
e ben novidoso á hora de ilustrar.
Fino Lorenzo é un
pintor con inquedanzas. Non se resigna a facer da arte, algo con pouca
substancia. Le, visita museos, indaga sobre os pintores que lle interesan e ten
unha conversa enormemente rica arredor dunha mesa. Gústalle a polémica nas
xuntanzas cos amigos, escoita moito e dá gusto polemizar con el.
Cando ilustra, proxecta
nos libros esas ideas que toman forma nas experimentacións que en privado
realiza deseguido. As imaxes, complexas pero moi evocadoras, coa técnica, por
exemplo, do collage fan de Fino
Lorenzo un ilustrador diferente, suxestivo e disposto a encher de múltiples
lecturas as súas ilustracións.
 |
| Ilustración de "Recendos de aire sonoro". |
Fino Lorenzo racha
moldes. Endexamais cae na rutina de repetirse. O seu estilo é o que é, pero
cada traballo vén sendo o resultado de lecturas profundas dos textos co
obxectivo de deixar a súa pegada e, como el mesmo di: “abundar no tempo real e
imaxinario do poeta e nas súas estéticas para tentar unha mirada máis rica e
aberta”.
Así é. Fino Lorenzo é
un inconformista. É un crítico coa vida e cos comportamentos humanos, incluído
o seu. Para el, as artes plásticas, nas que investiga continuamente, son unha
razón para vivir.
Compartimos, ademais, o
gusto polo jazz. Xa dende hai tempo, lembro a súa paixón por Thelonious Monk.
Grazas a Fino, afondei neste músico (que coñecía algo superficialmente) e
descubrín un xenio ao piano
E de jazz van as
mostras que me enviou.
Fino escribiu un texto,
como del se espera.
Un texto irónico,
crítico e, por suposto, co jazz polo medio.
As ilustracións son un
exemplo do que Fino Lorenzo é quen de propoñer diante dun texto. Fermosas, moi
fermosas.
Gozade, meus queridos
amigos e amigas, da palabra deste home que, mesturada coas imaxes que crea,
preséntanos un Fino Lorenzo, creador total.
Versos e aloumiños
abre aos seus lectores a nada común maneira de crear deste artista tan
completo, tan respectado no mundo da ilustración.
Blues for M
A ese viríalle ben un retrato
serio, con fachenda, non si?, seica unha fotografia, en sepia, suxire M,
inspirada, coa ollada detida no señor maior que lé o xornal no café, como a que
Steichen lle fixera a Morgan, lembras a foto?, e eu asinto, perdido a medio
camiño entre Morgan e ese prexubilado que pescuda nas esquelas, indiferente ao
infinito capitalista que M espalla sobre él, logo de acomodalo nun sillón de
coiro vermello chatolado, dando ordes cunha voz rouca que M dá en imitar, xusto
diante do escaparate de Zara, e xa o relato se expande dun xeito exhaustivo e
autónomo, arredor do sillón que ocupa o centro desa imaxe, única e irrepetible,
da que M é autora, cámara, trípode, negativo e copia.
Se
cadra, as viaxes de M polo
tempo e o espazo son causa de devota adicción, que eu procuro alimentar nos
paseos conxuntos á anoitecida, despois de quedar por teléfono, ou deixarlle un
breve recado no contestador, ou xa sentados cun viño na atalaia das terrazas, quilómetro cero para sinuosas improvisacións, fecundas digresións á pé de rúa
que sempre conteñen unha pinga maliciosa e perversa, desenvolvidas a partires
de desatadas secuencias, de imaxes icónicas, referenciais, que M arrebola a
cachón, xenerosa, como aquel día memorable no que sinalou desde a penumbra do
bar a presenza solitaria de John Wayne vestido de azul, fóra, chantado no
limiar, ou cando albisca o burel de Durero nese punki que toca a frauta no
Porta do Sol, como se a rúa fora unha interminable galería de imaxes saídas dos
libros, catálogos e museos, que dito así semella unha cultura elitista e
distante, porén é radicalmente falso, pois os coñecementos de M son amplos e
diversos, e así, ás veces, na porta do banco recoñece a queixada dun dos irmáns
Dalton, ou anticipa, risoña, o agocho de Harry Lime nun escuro e maxestoso
portal de Gómez Román.
Mais xa café e financeiro
quedaron dez minutos atrás, e M, que aproveita as quentes correntes de aire
para se elevar preto da estratosfera, plana agora pola imaxe do sillón, rexo
pedestal da fotografía burguesa a catro patas, laico substituto daqueles
retratos ecuestres que ilustraban un dereito natural indiscutible, alturas
excelsas de máis seica, nas que piloto e copiloto damos en albiscar limitadas
reservas de osíxeno, polo que M abandona presurosa os ceos burgueses e
capitalistas, e mergúllase en caída libre, sen trazos de culpabilidade, nos
escuros cúmulos e nimbos da clase asalariada, representada nesa muller
acobadada na barra, se cadra unha escena trivial, cotiá, na que M adiviña a
figura deloirada dunha
pintura de Hopper, e así, en dúas brochadas rápidas e precisas, logo desdebuxa
ao camareiro contra o fondo, amplía o foco de luz cenital que bate na muller,
sírvelle un cubalibre de rón, e perfila a tráxica historia dunha cita que non
se presentou, seica un tento de reconciliación imposible para unha ruptura
dolorosa e encistada.
 |
| Ilustración de "Recendos de aire sonoro" |
Se cadra, o meu sentido
escenográfico está pouco evolucionado, o que explica os esforzos por seguir o
guión, e artellar un storyboard, viñeta a viñeta, e albisca-la face do home que
non acudiu á cita, se cadra xa ten outra parella, e sinto un lixeiro e doce
moxete no brazo, seica M xa logo os atopou, xuntos e revoltos, ao home desleal
e á crebaparellas, ou crebafolgas, vai ti a saber, e descubro a miña cobiza por
saber como son, se coinciden coa imaxe que xa teño deles, mais M, que sempre
camiña ducias de páxinas por diante, estáme a sinalar un home negro e alto, de
pelo crecho e encanecido, que sobe paseniño pola beira contraria de Velázquez
Moreno, axudado dunhas longas pernas que lle prestan un aire de indolente
disonancia, de acorde bipolar rabuñado por Thelonius, e M, despois de observalo
fixamente un anaco, ...dous, ...anuncia solemne, con voz escintilante de Tin
Pan Alley e murmurio triunfal de pratos, a presenza dun Gran Músico
Afroamericano na Cidade, Unha Referencia Indiscutible no Panorama da Mellor
Música Negra, Un Fito Imprescindible na Historia, curta, do Jazz, do que agora
mesmiño non lembra o nome, ...se cadra toca nalgures, que fóra do mapa
vivimos!..., e xa M viaxa pola noite escura dos Apalaches, no Oldsmobile novo
de Al Haig, na compaña de X e Roy Haynes, e Miles que recibe unha malleira dun
policía diante dun clube de Nova Iorque, seica foi de chulo, e eu que procuro
unha luz nas insondables corredoiras de M, un facho onde me agarrar, atrapado
nas diferencias dos informes toxicolóxicos, do policía irlandés e de Miles,
diferencias lóxicas dadas as respectivas tradicións étnicas e tribais, e M que
agora lle imputa un disco decepcionante con Ray Charles, a X, e o acusado que
se detén un intre insignificante no escaparate de Villanueva, suceso conmovedor
e definitivo que destrúe calquera dúbida racional, polo que M debuxa un
entrecortado garabato a capella que,
coas lóxicas distancias xeracionais, étnicas e culturais, reproduce os sons que
ese xenio de incognito adoita extraer do saxofón, ou do vibráfono, ou da táboa
de lavar, que aínda non está claro, e insere todo, garabato, instrumento e
músico, nalgún vinilo imprescindible, ou acompañando a Sarah Vaughan nunha xira
de Norman Granz, e o leva a Donosti, pola rota de Newport e Antibes,... e o
deposita en Castrelos, bébedo, ao redor da medianoite, nunha inesquecible
sesión de jazz e poesía concreta, amén.
 |
| Ilustración de "Recendos de aire sonoro". |
O nome do presunto é xa un
asunto persoal, e xa pode asomar Godzilla pola costa de Carral, e mesmo facer
sangue no Sireno, que M concentra os seus raios láser infravermellos nos
lustros de corpo canso que se afasta rúa arriba, e un entende que entrar agora
nesa mente é como sacar o pé á pista en Indianápolis, se cadra as boas
intencións non están á altura dos modelos e as homenaxes, seica non teño
talento nin cultivo dabondo o invernadoiro, mais M, dona de infinitos recursos,
chama á porta de Nica en Manhattan, para ver de procurar nomes bop, documentos
free, fotos hard ou testemuñas cool, ...porén a baronesa non recibe hoxe, se
cadra descansa de tanta creatividade e tanto polo fritido, e o músico de
jazz..., porque a estas alturas ninguén discute que ese lombo pertence a un
sobranceiro músico de jazz, ... e algo debe ter un músico de jazz que o
distinga dun maquinista de barco senegalés ou nixeriano, digo eu, di M con certa
retranca, non sei, un aura, un principio de incerteza, unha bolboreta de
cores que pousa no pelo..., e a figura esvaece pola esquina de Príncipe, e con
ela un biquiño de Billie Holiday no lóbulo da orella, ou as incertas pegadas
dunha aperta do mesmo Thelonius, seica o adn de Bud Powell na lapela, e eu
penso naqueles xogos de contactos cinéfilos que, en dous ou tres pulos, casaban
a Luis Tosar con, non sei, Lillian Gish, ou Betty Boop, ...mais, xa M vén de
aterrar na Alameda, á altura do Maracaibo, e me fai sinais e propón unha
cervexa e mira de esguello ao vendedor da Once.
FINO LORENZO
