A LUZ DAS PALABRAS (86) Fátima Domínguez Silva

 

Rebelde sen facer xestos inútiles. Sensible sen caer en estúpidas sensiblerías. Loitadora a prol da xustiza social. Poeta ata o máis fondo do seu ser.

     Así é, entre moitas cousas, Fátima Domínguez Silva.

     A súa forma de rebeldía é a escrita. Bendita escrita que nos fai sentirnos moi a gusto coa nosa contorna.

      Dende que a coñecín, hai uns anos, nos Xogos Florais en Ponteareas, non deixou de medrar poeticamente. As súas lecturas son fondas e son, ademais,  un mar de suxetións para que a súa poesía se faga sólida.

         É unha traballadora do verso. Sempre atenta a todo o que acontece ao seu redor.

         Queriamos que estivese na luz das palabras e aquí está, transparente, como é ela, e insatisfeita polo que se respira nunha sociedade desapiadada, mais endexamais derrotada.

          Grazas, Fátima, pola túa xenerosidade e pola loita a prol da lírica.

 

Fátima Domínguez Silva

Á sociedade sempre lle incordiaron as persoas sensibles, rebeldes, loitadoras e soñadoras. E nacín así. Por veces, sentía que estaba nun mundo que non me comprendía e comencei a refuxiarme na música e na poesía.

 Escribo dende nena porque para mín, é un acto de rebeldía contra o repetitivo monólogo da realidade pero tamén, para posicionarme nunha sociedade que non sempre se amosa amable cos “diferentes”.

                                                                       (Fátima Domínguez Silva)

 

 

Con Fátima en Ponteareas

AUTOBIOGRAFÍA

 

Nacer

          cun fío de osíxeno

e todas as loitas perdidas.   

O home da bata branca

desafiúzame

cruelmente.

       As negacións

      son trampolíns

      onde comeza a vida.

 

 

UN HOME COMÚN   

 

X: fame

              serpe amarela que fende o hipotálamo

Y: soidade

                  marioneta -con pulso- esquecida no faiado.

Estas son as coordenadas da miña inexistencia.

 

No pentagrama da noite son unha nota feita mudez.

Déitome sobre o almadraque de cartón coma se recostara

na esponxosa meixela do vento

e ovaciono ós enérxicos monólogos dos meus intestinos.

Navegar pola loucura

ás veces

sálvame.        

 

Alboradas sen rumbo.

Desexaría somerxerme no seu mar de fitas de cores e desaparecer.

A muller do bolso de Coco Chanel cúspeme cromosomas de odio.

A mirada lírica desa nena pregúntame se teño fame

                  comeríame ata as espiñas do medo e as vísceras do sol.

 

Continuarei a ser unha marioneta,

unha nota feita mudez

ancorada

ás marxes da vida.

********************************

 

Unha flor de neve

brotando na memoria.

 

Todo recordo e non recordo

é unha hemorraxia invisible

que mingua o corpo.

 

A dor incesante

das ausencias ficticias

agosta o corazón.

 

Deixarse arrastrar

                           sen resistencia

ata o fondo dunha aniquilación

impreganada en nostalxia.

 

Unha flor de neve

como memoria.

CATAVENTO DE POEMAS INFANTÍS (LXXVII) "Mar de mazá", de Elvira Ribeiro Tobío.

 

ELVIRA RIBEIRO TOBÍO (Cerponzóns, Pontevedra, 1971)

 

 

Mil cores

 

Mar irisado,

mar de coral,

mar cor de lúa,

mar cor de gran,

mar azulino,

Elvira Ribeiro Tobío (Foto Nós)

mar azafrán,

mar de cobalto,

mar verdemar,

mar de violetas,

mar de mazá!

 

 

 

 

A nena pirata

 

Quero ser unha pirata,

gobernar unha goleta,

con sombreiro de tres puntas,

pantalón de tres pesetas.

Quero ser unha corsaria,

almorzar sopa de aleta,

agochar os meus tesouros

na praia da Castañeta

e durmir a par do mastro

vendo pasar os cometas.

Quero ser filibusteira,

esa é a miña meta.

Mentres agardo ese día,

mentres preparo a maleta,

navego co meu avó

na súa dorna, a “Violeta”.

 

 

 

 

Catarina e as ondas

 

 

Catarina caza ondas

en táboa lanzal,

rosada,

azulina.

Mar espiral,

serpe enroscada,

salgada,

volta,

revolta,

caudal

colosal.

Onda galopina,

redonda,

vital

manancial

de auga cristalina,

escuma

nival

de blonda

tan fina.

Salta

na lomba,

no alto,

na cima,

surfeira xenial,

asombra

a danza das ondas

que fai

Catarina.

 

 

 

                   (Do libro Mar de mazá, editado pola Editorial Galaxia.2020)

FAÍSCAS (7) "Entrar no suxestivo mundo de Alberto Manguel"

 

Foi falando por teléfono co meu amigo Juan Carlos Martín Ramos, cando saltou o nome dun mago dos libros, dun mago da lectura, das bibliotecas e da forza innata que os bos títulos posúen. Refírome a Alberto Manguel. Confeso sentirme fascinado polos libros deste home, un intelectual que non deixa de reflexionar sobre o acto lector e os seus universos exquisitos.

 

     Contábame o meu amigo que acababa de ler un volume contaxioso deste erudito cosmopolita e políglota, Mientras embalo mi biblioteca. Este arxentino-canadense que, cando Borges estaba case cego, lle lía ao mestre no seu domicilio varias veces á semana durante catro anos.

 

    Un non pode esquecer a súa obra Una historia de la lectura, nin o seu Diario de lecturas que forman parte dese acervo literario que nos infunde o amor polos libros. El mergúllase dun xeito emotivo neses lugares chamados bibliotecas e cunha curiosidade exemplar, non exenta de erudición e amenidade, transporta os lectores e lectoras para que comprendan esa teima do home por coleccionar libros. Manguel, director da Biblioteca Nacional de Arxentina, acaba de doar 40.000 volumes da súa propia biblioteca ao concello de Lisboa, que a instalará nun pequeno pazo que vai acoller o futuro Centro de Estudos de Historia da Lectura.

 

     Foi Alberto Manguel a quen lle escoitei algo que subscribo totalmente. A lectura como acto de rebeldía. Así é e así o penso eu. Nestes tempos de tecnoloxía que nos invade -ás veces dun xeito esaxerado- por todas as partes, o feito de ler conleva un espírito de subversión á orde establecida pola sociedade. A través deses obxectos marabillosos dános unha resposta ao baleiro que nos anega con bastante frecuencia. Alberto Manguel ten unha relación fetichista cos libros. Isto explica o enorme tamaño da súa biblioteca, que morreu e renaceu unha chea de veces cos seus diferentes cambios de domicilio. Como director da Biblioteca Nacional de Arxentina tivo que aparcar as diversas facetas da súa vida como ensaísta, narrador, antólogo, tradutor, crítico e editor para dedicarse a algo que non lle gusta, ser administrador.

 

     Sempre resulta altamente enriquecedor ler as entrevistas que lle fan, porque ofrece opinións moi suxestivas para os que amamos a lectura como pracer. É consciente de “que as bibliotecas teñen que recuperar o seu rol na sociedade, rol que foi desprazado polos bancos e polas entidades financeiras” ( De El Cultural). Crítico e centrado nos docentes afirma que “a miúdo os profesores encargados de inculcar a paixón lectora non  len e os rapaces non son parvos”. E continúa o seu argumento dicindo que “a lectura é un acto de rebeldía. É unha resistencia ao rabaño, á estupidez, a iso que a sociedade de consumo nos inculca. Que non somos abondo intelixentes para acceder ás cousas máis fermosas, máis importantes. Temos que aprender a atopar sistemas para negar esta gran mentira”, recolle Fernando Díaz de Quijano, nun artigo en El Cultural de El Mundo. Non despreza os novos formatos de lectura e non dubida en afirmar que “a biblioteca debe adaptarse decontino ás necesidades cambiantes dos seus usuarios”. Así pensa. Así respira Alberto Manguel, unha persoa que contaxia (verbo que me gusta moito conxugar) o amor polos libros. Está convencido de que, con eles, a sociedade pode ser algo máis xusta e todos un pouco máis felices.

                                                                                                                                 ANTONIO  GARCÍA TEIJEIRO

A LUZ DAS PALABRAS (85) Andrea Maceiras

 

É, dende hai uns anos, unha das escritoras da LIX galega que máis me gustan e me interesan. Cando a literatura sae da alma para facer felices aos demais, nótase e ben. Ela mesma apunta que se chegou a interesar pola literatura infantil ao escribir uns contos que tiñan a súa irmá como destinataria.

Andrea Maceiras escribe moi ben e a emoción dos seus textos é unha das súas características que me conmoven. Fun moi feliz cando souben que gañara o Premio Merlín en 2020 e que axiña verá a luz.

Para min, que sempre crin nela, todo isto -e máis- supón unha enorme ledicia.

O conto que nos escribe -e do que fala na introdución- é unha marabilla. Un luxo. Versos e aloumiños agradécello fondamente e, con el, “A luz das palabras”brilla aínda máis.

Grazas por seres como es, Andrea.

Andrea Maceiras

Leaena Hiems é unha autora ficticia que creei para a miña novela O que sei do silencio. A obra relata a historia de Delia, unha rapaza que, a causa da influencia do seu grupo de amigas, acaba por converterse en acosadora pasiva dunha compañeira de clase. A través do seu blog, Delia explica como foron eses meses nos que gardou silencio. E inclúe tamén os relatos de Leaena Hiems porque falan dos temas que a preocupan, como a soidade, a diferenza e a crueldade.

Este é o conto número 1. Titúlase Princesa de cinsa.

 

Había unha vez un país remoto e terrible chamado o País da Dor. Certo día, acertou a pasar por alí unha princesa que facía unha longa viaxe. A princesa non quería deterse no País da Dor pero, como era inverno, a noite caeu moi cedo e os membros do seu séquito suxeríronlle que sería mellor esperar ata o amencer para continuar a travesía. O que ningún deles sabía é que naquel país as noites eran tan longas como mil días e o sol, cando aparecía, apenas era un resplandor distante. Así, dentro daquela negrura longa e inesperada, a princesa e a súa corte tiveron que arranxarse para sobrevivir moito tempo sen axuda dos nativos. Os habitantes do país parecían só dedicados á guerra: para ela adestraban, por ela vivían e por ela morrían. A princesa e o seu séquito agocháranse nun lugar remoto do bosque e, desde aquel campamento real, observaban sen dar creto as crueldades daqueles homes e mulleres. E non se atrevían a saír do seu escondedoiro por medo a ser capturados como moitos outros camiñantes aos que aquela xente facía prisioneiros.

Despois dalgún tempo, nostálxica da luz e da felicidade, a princesa cubriuse cunha pel de animal e achegouse ao poboado por ver se pescudaba algo de interese. O que alí viu deixouna aínda máis abraiada: os nativos vivían nun permanente estado de abatemento, rabia e tristura que os empurraba a atacarse os uns aos outros constantemente. Non tiñan idioma propio nin se comunicaban por palabras, pois só comprendían a linguaxe da violencia. Ninguén reparou na súa presenza e así ela puido comprobar o caos que alí reinaba. Camiñou polas rúas, espreitou a través das xanelas das casas e, cansa e tristeira, sentou a descansar ao abeiro dunha árbore centenaria.

Entón aparecéuselle o Trasno, do que tanto oíra falar nos contos que as súas neneiras lle relataban durante a infancia.

-Que acontece, princesa?

-Non comprendo este lugar. Non comprendo o odio, o enfado e a pena profunda destas xentes.

O Trasno meditou un segundo antes de responder.

-Non é culpa deles, princesa. O resío deste reino é extremadamente frío, vai filtrándose nas meniñas dos ollos e facendo que o miren todo do revés. Os froitos deste país son tamén tóxicos, ábrense paso nas vísceras de quen os come, sementando odio e confusión no máis fondo do corpo. Os paxaros deste lugar son de cristal afiado. Os seus cantos atravesan a pel e crávanse no corazón dos homes e das mulleres.

A princesa quixo preguntar algo máis, pero o Trasno xa desaparecera. De súpeto, a princesa decatouse de que cara ela avanzaba un enorme tropel de xente con fachos acendidos.

-Bruxa! –exclamou a multitude- Falas con seres que non existen! A túa pel e branca e os teus cabelos dourados e nós nunca vimos nada así! A pesar de ser muller e fráxil, viaxas soa, acompañada só por uns cantos vasalos desarmados! E nós imos queimarte nunha fogueira para que non podas facernos dano, porque sentimos un odio fondo cara ti e todo o que ti representas.

-E que represento eu? –preguntou a princesa, desafiante.

-Ti representas o que está máis alá, todo o que descoñecemos e tememos. Es unha bruxa!

-Bruxa! Bruxa!

A princesa asentiu, aínda que en realidade non comprendía nada. Desconcertada como estaba, deixouse arrastrar cara un claro no bosque onde colocaran moitos madeiros que agardaban o momento de se converter en fogueiras. A princesa, que tiña o ánimo moi apagado despois de tantos días naquel país maldito, deu en pensar que quizais aquela morte a liberase de todos os pesares. Esquecera xa o motivo da viaxe que a levara ata alí accidentalmente: xa non lembraba cara onde se dirixía e sentía que nada importaba. Non lles dixo a aqueles homes e mulleres que ela non precisaba de escolta armada porque era unha princesa guerreira. Non lles contou que descendía da lendaria e arcana tribo das amazonas, que nunca bordara nin puxera flores nos seus cabelos senón todo o contrario: ela tamén fora adestrada para loitar, aínda que doutro modo moi diferente. Estaba tan cansa que non dixo nada de todo aquilo.

Porén, xusto no momento de ser queimada, despois de moitas horas de espera, un resplandor lene abriu o ceo. A princesa observou abraiada que se trataba do sol. E comezou a contar a aqueles homes e mulleres que prendían madeira ao seu redor a súa historia.

-Había unha vez un pais remoto e terrible chamado o País da Dor. Certo día, acertou a pasar por alí unha princesa...

A medida que o lume consumía o corpo da princesa, aquelas xentes ían comprendendo o que ela trataba de dicirlles. Asentían coa cabeza, entre admirados e conmovidos, experimentaban por primeira vez con aquel relato a sensación de entender algo descoñecido, algo que estaba máis alá do resío, dos froitos tóxicos e dos paxaros de cristal afiado. Comprendérono todo. Comprenderon que vivían no eco dos odio que eles mesmos crearan. E para cando a última lapa esmoreceu, estaban totalmente transmutados. Xa non eran os mesmos, nin o país se chamou nunca máis País da Dor.

Por desgraza, para entón a princesa xa non estaba con eles. As súas cinsas formaban remuíños no aire.

De cando fun serea,  Leaena Hiems, conto número 1.

Andrea Maceiras

Se queres saber máis de Andrea...

Nacín na Coruña en 1987.  O meu amor polas historias chegou un pouco despois. E a destinataria dos meus primeiros contos foi a miña irmá pequena. Quizais por iso me sinto tan cómoda na literatura infantil e xuvenil. Son doutora en Filoloxía Hispánica e licenciada en Filoloxía Galega. E autora de nove novelas en lingua galega, algunhas das cales están traducidas ao español e ao inglés. Obtiven, entre outros o Premio Jules Verne 2015 por Europa Express, o premio Lazarillo 2018 por Conta nove estrelas e o Premio das Bibliotecas escolares de Galicia no 2020, ano no que tamén gañei o Premio Merlín por A folla azul, que se publicará proximamente.

Ás veces creo que escribo por todas as cousas que foron, serán ou puideron ter sido. Outras que leo porque existo. A literatura é para min unha forma diferente de viaxe. E así me sinto moitas veces: pasaxeira.

 

A LUZ DAS PALABRAS (84) Isabel Blanco

 

Isabel Blanco é unha muller forte fronte á adversidade. Unha loitadora pola xustiza social. Alguén que cre na dignidade da muller nun mundo que intenta minimizala e, mesmo, degradala. Isabel é un ser sensible que emociona cos seus actos e tamén coa súa literatura. Porque Isabel cre na literatura coma fonte de vida.

Por tantas cousas Versos e aloumiños quería tela nesta “luz das palabras” para que alumase todo o posible este espazo aberto a todas e todos os artistas que teñan algo que dicir.

Pois xa está aquí, felizmente entre nós, con catro relatos curtos que, como non!, nos falan do día a día e das mulleres.

Grazas, Isabel, polas túas verbas.

   

Isabel Blanco

A Eloísa levárona a Cuba o ano do gris e das cunetas. Viaxou no ventre de Felisa arrolada polas ondas do mar. De volta ao norte, décadas despois, nada puido acalmar a súa alma caribeña. A tenda de comestibles de Fructuoso ( a Felisa gústaballe máis chamala de ultra- mar- inos) era a súa aliada. E non había brétema nin poalla que puidera con aquilo.

 

(Relatos mínimos de ultra- mar)

 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

             A historia de Benedicta foi sempre unha sucesión de desamores e anxinas de peito, de mares revoltos e desvaríos, de prórrogas forzosas e metas inalcanzabeis. Ata que prantou a nogueira no xardín traseiro da casa. Tres noces ó día quítanlle as penas pasándoas de boca a boca co xardineiro.

 

 

  

                              

                                                      AMANDA

 

Á pequena Amanda dixéronlle que o amor era vermello e tépedo, feroz e tráxico, e que viría vestido de rosas, de medias laranxas e de eternidade.

Á moza Amanda contáronlle que o amor era o destino, a posta de longo, o frechazo, as flores, o anel, os valses, o pranto e os cacharros, a casa ordenada, os chans limpos, os cueiros, o leite en po e o tendal.

E a volta a empezar cando todo se derrubaba.

E Amanda, que o crera todo “a pies juntillas”, desprendeuse  daquela farsa na primeira ocasión que o amor —aquel amor que lle contaran de posta de longo e de frechazo, de flores, de anel, de valses, de pranto e de cacharros, de casas ordenadas e chans limpos, de cueiros, de leite en po e de tendais— feriulle as carnes e as ganas de querer.

Amanda desprendeuse para sempre daquela farsa coma quen abandona un obxecto usado e inservible.

De sabelo antes, Amanda non tería perdido o tempo nin tería gastado todos os seus aforros, nun amor que non era nin vermello nin tépedo. Nun amor, que non era. 

 

 

                                                                   A CEA DE NADAL   

 

       Na casa de Ernestina o Nadal era coma o bolero de Ravel, unha obra en obsesionante crescendo.  A chegada as nove en punto ó son das campás da igrexa de San Miguel. Os saúdos. Os abrigos sobre a cama dos avós. As bolsas cos regalos agachadas no cuarto de servizo. Os traxes de papel de seda. As coroas de charón. A árbore de plástico cos adornos e festón dourado. O nacemento co río e a ponte, o castelo de Herodes, a estrela anunciadora e as montañas de papel. Os Reis Magos e as figuras de neve debuxadas nos cristais. A fotografía de familia antes de sentarse. Pa-ta-ca, pa-ta-ca¡. A mesa co mantel branco e o centro de acivro e velas vermellas. O patriarca na cabeceira. As mulleres nas cadeiras preto da porta para atender o forno e servir. Os entrantes e a primeira mostra dos ciumes de Teresa, a irmá pequena de Ernestina,  a que herda a roupa e os libros e durme na cama de abaixo. O marisco en bandexas redondas e  a envexa atrapada nas verbas non ditas. A pescada con patacas. O viño branco, unha, dúas, tres copas. Un aplauso para a cociñeira¡ Ernestina érguese e saúda. Teresa mira e cala. Ela non cociña. A carne con guarnición. Viño tinto, unha, dúas, tres copas. As sobremesas e o cava. O brinde. Unha, dúas, tres copas. Os puros e os cigarros e a tensión bailando entre o fume. O socialismo e Deus, os rusos, os negros, os inmigrantes que veñen quitar o traballo. A xuventude de agora que non é como a de antes nin idea teñen dos reis godos. O Concilio de Trento e a pederastia na Igrexa. Golpe na mesa.

Cambio de tercio.

Os chistes. De maricóns. Unha risa. De putas. Outra risa. De monxas violadas. Máis risa. De borrachos e tatexos. Gargalladas.  Un pouco tatexa é Teresa. Máis gargalladas.

Cambio de tercio.

A guitarra de Ernestina e as panxoliñas. Que bonita voz tes Ernestina. Ti non cantes irmanciña. Se cantas chove. Unha risa. Mais se cantas non tatexas¡ Gargalladas.

 O garfo crávase na gorxa de Ernestina. O sangue pinga na guitarra, tinguindo as cordas.

 Teresa, de pé, pregunta se alguén vai tomar café.

Se queres saber algo máis de Isabel...

Obras

 

En castelán

 

·         Historias de almas inquietas (2012). Reeditado en 2014 por Belagua

·         Los mundos ajenos (2014). Belagua

·         La muerte de Marilyn y otros relatos (2019). Belagua 

 

En galego

·         María Vinyals. Un talento Rebelde ( 2018 ) Belagua. Deputación de Pontevedra.

·         As receitas de Rosaura (2018). Ilustracións de Luz Beloso. ( Belagua )

·         Rosaura e o mar (2018). Ilustracións de Luz Beloso. ( Belagua)

·         Rosaura, cesteira de Mondaríz (2018). Ilustracións de Luz Beloso. Belagua

·         Verbas Cum. Poemario ilustrado pro Irene Silva Xiardez  (Belagua 2015)

 

Poesia visual

 

^-           Idea e creación  da mostra Rompe, xoga en igualdade (2018) da Deputación de Pontevedra.

-       Exposición de poesía visual Amores que matan non son amores (2018).

 

Colaboracións

 

-       O director de coros e compositor vasco Javier Busto compuxo música para tres poemas :

 

 "Vestida de frores" (Vebas Cum)

 "Poesía del deseo" (inédito)

"Gosto dos bicos" (inédito).

 

-       Idea orixinal do guión Manuela Romasanta da curtametraxe do mesmo nome de Roberto Oliveira.

-       Publicación Colectiva Poesía do Condado 2016

-       Idea das Campañas do Xoguete  Non Sexista e Non Violento da Deputación de Pontevedra 2018, 2019 e 2020 ).

 

 

Premios

·         1º premio no Concurso literario de Relatos Curtos Dunas, de Nigrán ( 2010).

·         1º premio no Certame de narrativa breve “Carolina Planells” de Paiporta (Valencia) ( 2011).

·         1º premio no II Concurso de Relato Corto «Mujer, Discapacidad y Empleo», convocado por la Secretaría de Política Social de CC OO de Almería.(2012).

·         Finalista Poetry Slam 2016 Vigo

·         Premio Certame de Poesía Xogos Florais 2017 Concello de Ponteareas.

·         2º Premio Certame de Poesia Pazo da Saleta. Novembro 2017

·         2ª Premio Certame de Microrelatos Ozoco 2018

·         3ª Mellor libro de literaruta infantil 2017 “ As Receitas de Rosaura “ premios Fervenzas Literarias.

·         7ª Mellor libro de literatura infantil 2018 " Rosaura e o mar" premios Fervenzas Literarias.

·         Finalista no XIII Certame de Microrelatos Cabezas del Villar ( Ávila) 2020

·         1º Premio I Concurso de Relatos Ilustrados de Nadal 2020 ( Ponteareas)