Versos e Aloumiños: DARDO POÉTICO (LXI) "Cos SEIS POEMAS GALEGOS de Federico García Lorca á miña beira"

sábado, 7 de diciembre de 2019

DARDO POÉTICO (LXI) "Cos SEIS POEMAS GALEGOS de Federico García Lorca á miña beira"

Levo a Federico García Lorca onde queira que eu vaia. Si, a rentes de min decote.

Vén comigo, cando viaxo, a xeito de antoloxía poética, libros sobre a súa persoa, conferencias, determinados títulos da súa obra ou algún tomo da súa poesía completa.

Escribín con el, sentindo a súa influencia máxica en Nova York, en Ugena, en Buenos Aires, en Mondariz e nalgún que outro lugar nestes dous últimos anos. Xa antes, nos meus poemarios aparecían homenaxes explícitas ao poeta de Fuente Vaqueros. Non é ningunha moda: é unha fidelidade dende que lin a súa poesía por vez primeira. Dende que Paco Ibáñez lle puxese música e lle dedicase a metade dun disco compartido con Góngora.

Sinto a Lorca moi fondamente. Sempre a sentín. Aínda lembro algunha conversa con Rafael Alberti en Madrid e en El Puerto de Santa María, cando, con toda a naturalidade do mundo, nos contaba que Federico dicía, que Federico o chamara, que Federico… Nós, a miña muller e mais eu, ficabamos engaiolados porque ese Federico de quen contaba anécdotas, ese Federico que ría de calquera cousa era García Lorca. El contábao coma se fose onte, ou antonte ou a semana pasada. Case nada. E o agarimo do poeta gaditano por Federico era enorme.

Con Alberti en Madrid

O amor que sinto por Lorca, pola súa personalidade, pola súa lírica é complicado de explicar con palabras. Sempre retorno a Lorca, como a Rosalía, Alberti, Machado, Miguel Hernández, Cunqueiro ou Celso Emilio entre outros.

Estivemos tres semanas nos EEUU. E os Seis poemas galegos do poeta granadino viñeron comigo. E na conferencia que dei na Universidade de Tennessee saíu (como non!) Lorca e tiven que explicar a miña relación coa súa poesía.

Como dicía, Lorca veu comigo nesa edición marabillosa que me agasallou na capital arxentina Quique Alvarellos xunto a outro libro que me encheu de ledicia como galego: El gran viaje de estudios de García Lorca, unha marabilla de edición de Alvarellos, que inclúe as cartas e os escritos do propio poeta e que está contada polo seu compañeiro Luis Mariscal. Unha alfaia.

A edición dos Seis poemas galegos que tirou do prelo Alvarellos Editora é unha edición facsimilar da Editorial “Nós” (Compostela, decembro 1935) que leva o prólogo de Eduardo Blanco Amor, ademais de incluír, comentadas, as fotografías do poeta en Galicia.

Di Blanco Amor que lle treme a man – e a ánima – ao poñela sobre estes versos, que xa nos nacen reliquia, para botar máis aló ou traer máis acá “un desmandado apóstrofo”. Pero nada máis ca iso.

E engade o autor ourensán que “a naturalidade destes poemas foi pulcramente respectada”.

Blanco Amor

Non podía ser doutro xeito, afirmo eu, porque se lle quitas a naturalidade aos poemas lorquianos deixan case de pertencerlle.

Imaxino a emoción de don Eduardo cando lle chegou, un día calquera da súa amizade, cunha presada de versos galegos. Aínda traían no tenro da súa brandura recén modelada, o movemento arbitrario dunha grafía nerviosa de riscadas, curvas e engadidos; plástica da inspiración; movemento case involuntario da man, agarrotada por esa eléctrica torrenteira, discontinua, que, ao baixar dos miolos ata os dedos, se apodera de todo canto poida estremecerse na nosa carne.

Imaxino si, esa emoción, de axudar a incluír a Lorca na nosa literatura galega e máis cando o propio poeta, tras recoñecer que tiña ben lidos a Curros e a Rosalía, lle pide a Blanco Amor – case llo esixe – que sexa el quen ordee, edite e prologue estes poemas.

Hai que felicitar a Alvarellos Editora por estas publicacións serias e necesarias. Non é a única que hai no mercado, pero estes Seis poemas galegos, nesta edición, dá gusto saborealos unha e mil veces como me acontece a min.

E para que lle tomen gusto a este Lorca galego, poñemos deseguido, neste dardo poético, dous dos poemas do poemario e gocemos, unha vez máis, deste poeta universal. Un poeta do que moitos nos sentimos ben orgullosos de que puxese o seu talento nuns poemas no noso idioma.

Madrigal á cibdá de Santiago

Chove en Santiago

meu doce amor.

Camelia branca do ar

brila entebrecida ó sol.

Chove en Santiago

na noite escura.

Herbas de prata e de sono

cobren a valeira lúa.

Olla a choiva pol-a rúa,

laio de pedra e cristal.

Olla no vento esvaído