miércoles, 13 de mayo de 2015

PALABRAS DE MANUEL VEIGA NA PRESENTACIÓN DE "DETRÁS DEL HORIZONTE" de ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO.

De esquerda a dereita: Edurne Baines, Manuel Veiga, Antonio García Teijeiro e Ricardo Grobas.

     O pasado xoves, 7 de maio, presentouse na libraría Librouro , en Vigo, o libro Detrás del horizonte, de Antonio García Teijeiro.
     Foi un acto moi concurrido e que contou coa editora de Belagua Ediciones, Edurne Baines, o xornalista e escritor Manuel Veiga, o fotoperiodista Ricardo Grobas e o autor Antonio García Teijeiro.

     A nota musical, ben brillante por certo, corrreu a cargo dos músicos Mandi García (voz) e Carlos Gandón (guitarra e voz), membro fundador da banda Astarot, que interpretaron con brillantez tres cancións: o poema musicado por Carlos, Longa noite de pedra , de Celso Emilio Ferreiro, a mítica e sempre emocionante Al alba, de Luis Eduardo Aute e “Señora azul”, un fermoso tema de Cánovas, Rodrigo, Adolfo e Guzmán.
 
Carlos Gandón (esq.) e Mandi García nun momento da súa actuación.(Foto Ricardo Grobas)
     As palabras de Manuel Veiga sobre Detrás del horizonte foron especialmente interesantes e proxectaron sobre o tema da guerra, tratado no libro, unha visión orixinal e moi rica en matices.
     
      De aí que, dende Versos e aloumiños, lle solicitásemos un pequeño resumo do exposto para publicalo no blog-revista. Como de costume, Manuel Veiga aceptou xenerosamente a petición e hoxe ofrecémosvos estas palabras  coas que podedes gozar a continuación.

     

     Queremos aclarar aquí que o libro presentado é a tradución feita pola profesora Alba Piñeiro do libro publicado en 2002, Trala liña do horizonte, actualmente esgotado en galego e que foi Libro asociado do Fórum de Barcelona no ano 2004. Na edición en castelán inclúe fotos de Ricardo Grobas realizadas en Albania na misión humanitaria que soldados españois levaron a cabo naquel país.

Manuel Veiga Taboada (Foto Ricardo Grobas)

                                      Relatos sobre o espanto da guerra


                                                                                                       Manuel Veiga Taboada

     
     
      Antonio García Teixeiro vén de publicar Detrás del horizonte, en editorial Belagua e en tradución de Alba Piñeiro. O tema do libro é indiscutíbel: a guerra. Pero a guerra pode ser tratada de distintas maneiras. A social que inclúe as perspectivas política, económica, ideolóxica, xornalística ou simplemente a historia de amor novelada nun ambiente bélico. E a idealista, filosófica, transcendente. A esta segunda é á que se adscribe, con toda claridade, o libro de Antonio.
            
     É certo que en Detrás del horizonte hai campos de refuxiados, desertores, tanques, bombas, carromatos, chozas etc., pero estamos sempre ante arquetipos. Incluso os personaxes aparecen mencionados simplemente cunha letra inicial. Non sabemos de que guerra se trata nin que exércitos se enfrontan nin en que lugar. Non sabemos quen ataca a quen nin de que guerrilla se fala no comezo do libro. Non estamos, pois, ante unha guerra concreta, este libro trata de todas as guerras e as súas palabras valen case tanto para a guerra do Peloponeso, entre Atenas e Esparta, como para a da ex-Iugoslavia entre Serbia e Croacia.
            
Fotografía de Ricardo Grobas contida no libro.
         Isto é así, obviamente, porque o autor quixo. A guerra é un tema  propicio aos enfoques abstractos. E isto é debido a que a desmesura e a emoción que provocan os feitos da guerra deixan moitas veces a razón en suspenso. Cando se fala de guerra saen facilmente á luz, como sucede neste libro, as palabras: loucura, irracionalidade, necidade, etc. A realidade concreta queda anulada. A desproporción da dor fáinola incomprensíbel.

  Desde o punto de vista formal, eses sucesos que van máis alá do aceptábel, do razoábel, métennos naturalmente no terreo do poético que é o xénero literario que mellor se presta á transcendencia. Por iso este libro de Antonio está moi perto do poético. Poderíamos enmarcalo dentro do que se adoita a chamar narrativa poética.
            Detrás del horizonte, máis que contarnos historias, aínda que tamén as conta, ten como fondo, como sostén, un laio, un laio de orixe bíblico, un estilo moi frecuente na nosa cultura occidental que acadou importantes exemplos en Whitman, nalgunhas obras de Octavio Paz ou en certos poemas de Manuel María. Unha expresión do texto, “o corazón da inocencia” alude a O corazón das tebras, a coñecida obra de Conrad, na que tamén latexa ese debate sobre a crueldade e o misterio da condición humana.
            
       Non hai economía neste libro de Antonio, apenas se alude aos posíbeis intereses que poden conducir a dous bandos a enfrontarse ou a un país a atacar a outro. Os datos e os personaxes concretos, que por suposto existen –sen eles sería imposíbel compoñer unha obra narrativa– operan como textura, como tecido, como material do que se serve o autor para ir bastante máis alá. A verdadeira razón de ser deste libro encóntrase nas oposicións mencionadas explicitamente: inocencia, esperanza / loucura, horror. O propio título, Detrás del horizonte, alude á parte situada máis alá e ese máis alá pode ser a paz, a liberdade, incluso o ceo ou o inferno. Vexamos tamén que nestes relatos non se mencionan máquinas de guerra concretas, polo seu nome de fábrica, como sucedería nun relato de tipo máis histórico ou xornalístico, senón que, en moitos casos, se recorre a expresións como paxaro negro, dragón, serpe maléfica, monstro de ferro, etc.
            
        Este, xa dixen, non é un libro social. A sociedade cambia, evoluciona, existe o que chamamos guerra moderna. Cambian as armas, as tácticas. Pero o que non cambia é o carácter humano e nesta dirección é na que apunta o libro de Antonio.
            
       Detrás del horizonte enmárcase así dentro dunha liña literaria e filosófica movida polo asombro e polo espanto, que busca a ética como valor absoluto e que, nese sentido, enfróntase a sabendas coa propia natureza humana. Lembremos que o principal debate cultural europeo que tivo lugar despois da II Guerra Mundial tiña como eixo a pregunta: “É posíbel a poesía despois de Auswitch?” O que significa, ten sentido escribir despois destas terras arrasadas, de tantos millóns de mortes inocentes e dos campos de concentración? Pasan os anos, pero esta é unha pregunta que permanecerá sempre, só co cambio de lugar do horror. O libro de Antonio, moitas das preocupacións de Antonio en xeral, moitos dos seus libros, enmárcanse aí, nesas preguntas éticas, nesas preguntas relixiosas, aínda que non inclúan a Deus, nesas preguntas sen resposta.       

O moito público asistente acompaña as cancións cantadas por Carlos e Mandi. (Foto Ricardo Grobas)