domingo, 30 de octubre de 2016

LA FIGURA DE BOB DYLAN, SEGÚN ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ


El director de este blog me ha pedido recientemente que escriba tres o cuatro palabras sobre la figura de Bob Dylan, sobre lo que su música y su poesía significan para mí. La razón principal, además de la atracción que Antonio siempre ha sentido por todo lo relacionado con Dylan, es la concesión al de Minnesota del Premio Nobel de Literatura, que tantas ampollas ha levantado en algunos sectores académicos y de la crítica literaria. Como todo lo relacionado con Dylan, este galardón no ha dejado indiferente a nadie, y ya que escribir tres o cuatro palabras sobre el cantautor de Duluth no es tarea fácil, he decidido echar mano de la tecnología e improvisar este breve vídeo en el que trato de explicar aquello que la obra de Dylan evoca en mí. Más que polemizar sobre la concesión del Nobel, mi propósito con este vídeo es simplemente compartir algunos recuerdos muy vívidos que guardo sobre Robert Zimmerman, y que están estrechamente relacionados con mi padre, y celebrar su figura y su obra. Espero que resulte de interés a quienes visitan Versos e aloumiños regularmente.




                                                  ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

miércoles, 26 de octubre de 2016

A LUZ DAS PALABRAS (60) Diego Giráldez





Cando lin Galería de saldos, fiquei abraiado. Tiña diante miña un libro de relatos potente, duro, orixinal no seu planteamento e que sentín coma unha frecha directa ao centro dos sentidos.
    
     Decateime axiña que estaba diante dun escritor sólido.
    
     Así considero a Diego Giráldez, o seu autor.
     
Diego Giráldez  (Foto de María Díaz)

     Acaba de demostrar que é un escritor de longo percorrido, que ten moito que dicir (algo que non se pode afirmar de todos os escritores), porque é quen de dotar aos seus personaxes dunhas vidas ásperas, co fracaso por diante, rabuñando a mala sorte, as frustracións, os desamores ou a violencia e sentir que os podemos tocar, abrazar ou compadecernos das súas circunstancias. Seres que están á nosa beira, que vemos pola rúa sen reparar neles e que, se os coñeces, podes identificarte perfectamente con eles. Ai, o poder da escrita intelixente!
     

     Encantoume este libro. Pasa a ser un dos meus favoritos. Un deses volumes dos que botar man, nun determinado intre, para falar da boa literatura que se fai en Galicia.

     A ninguén pode estrañar, pois, que lle solicitase, dende Versos e aloumiños, un texto para a nosa sección  A LUZ DAS PALABRAS.
     Diego Giráldez, cunha xenerosidade enorme, accedeu á petición e nós temos hoxe a satisfacción de que poidades ler o seu texto no noso blog-revista.

     É algo para gozar.

Diego Giráldez

            QUEN  É  DIEGO GIRÁLDEZ ?


Diego Giráldez (O Porriño, 1976). Licenciado en Historia da Arte, exerceu o xornalismo en distintos medios escritos e dixitais.

     Durante cinco anos, traballou na redacción do xornal A Peneira dirixindo unha das súas cabeceiras comarcais e coordinando o seu suplemento cultural, Kalaikia. Ao tempo, colaboraba como columnista de opinión cos xornais A Nosa Terra e Xornal de Galicia e a través de reportaxes culturais coa edición galega de El País.

     Na actualidade, escribe no diario Praza Pública e na revista Luzes. Ten varios libros publicados (poesía, arquitectura, historia,…), fundou e dirixiu a revista Malladoura e hoxe en día dirixe o CanZine, publicación oficial do Festival de Cans.

     É autor do libro de relatos curtos “Galería de saldos” (Edicións Xerais, 2016), que está a ter boa aceptación por parte de público e crítica.
            
     En 2010, recibiu o Premio Literario “José Saramago” de relato curto. En 2011, no Porriño, concedéronlle o Premio Círculo “Cultura”. En xaneiro de 2016, fíxose co primeiro accésit do certame “Modesto R. Figueiredo” e en maio deste mesmo ano gañou o premio literario “Manuel Murguía”.




Persianas

                                                      
                                                                                         Diego Giráldez


           
     Hai poucas técnicas de iluminación máis eficaces que modular a luz dun cuarto coa persiana. É o mellor xeito de ecualizar a comodidade cando precisas illarte. Calibrar a persiana para iluminar un cuarto é un instante decisivo. Por iso hai quen antes de coller a fita para tirar dela, cuspe nas mans e despois frótaas, coma un ximnasta unta magnesio nas súas antes de subir ás paralelas. Tamén están os que prenden un cigarro e aspiran cos ollos pechados, concentrados, para lograr a perfección. A dispersión é o anticipo dun fracaso e o cigarro estabiliza. A persiana responde.

A doce sensación conséguese se, coa destreza coa que se ten que cociñar un souflé, conquistas a luz para que baile coas sombras. Para iso, hai que saber as fendas que trae de serie a persiana e anotar nunha libreta o número das que quedan abertas cando a luz é a perfecta, cando notas que a iluminación se engancha a ti. Aí, normalmente, suspiras emocionado e suando, porque acabas de conseguir a canasta da vitoria no derradeiro minuto e dende o medio da cancha. Algo así. Ao día seguinte, logo do esplendor,  conformista, izas a persiana tarareando un toque de retreta.
       
     É curioso comprobar como as persianas, ademais, redecoran os cuartos. O meu, por exemplo, directamente roubado dun escaparate de Pórtico, cun lenzo que é unha copia dun Gauguin que me regalou un artista local e un edredón en homenaxe a todas as cores de Taití, cambia segundo a luz que a persiana deixe pasar. Os obxectos alcanzan o sentido común. Sobre a miña cómoda, que é onde baleiramos a alma diariamente, como deixándoa caer, hai un xoieiro, un marco cunha foto familiar, un bote coas cinzas da miña tía Carlota  e un pin dos Xogos Olímpicos de “Seul 88”. Eran obxectos inútiles ata que a persiana decidiu xogar a reconstruílos. Agora son de cor e falan.
        

     Nas cidades tristes, tamén os mendigos durmen a carón de persianas. Pero son metálicas e incontrolables. Suben e baixan de xeito automático logo de que un comerciante –normalmente con bisoñé- xire unha chave. Ese tipo de persianas son insolentes coma unha canción do verán. Non frean nin modulan a luz dos escaparates. E os mendigos durmen cunha luz imposta. “Unha vez que te acostumas, xa está”, díxome un día un que me emprestou unha moeda para tabaco.

Ter a posibilidade de manipular a túa propia persiana é un privilexio que non debería depender da clase social na que bucees. Alguén decidiu, sen mirar cara atrás, que exista unha clase ínfima.  

lunes, 24 de octubre de 2016

ESCAPARATE POÉTICO ( LXXXIX ) Ana Blandiana





                             ANA  BLANDIANA  (Timisoara. Rumanía. 1942)






EL NAVÍO DE LOS POETAS



Los poetas creen que es un navío
Y se embarcan.

Dejadme subir al navío de los poetas
Ana Blandiana
Que avanza por las olas del tiempo
Sin mecer su mástil
Y sin tener que moverse
(Pues el tiempo se mueve alrededor
Cada vez más rápido).

Los poetas esperan y declinan dormir,
Se niegan a morir,
Para no perderse ese último instante
Cuando el barco se separe de la orilla.

Pero ¿qué es la eternidad
Sino este navío de piedra,
Esperando con obstinación
Algo que nunca sucederá?





DEBAJO DE LAS BOLAS DE NIEVE


Nevará tan fuerte
Que con alas abrumadas por la nieve
Las aves caerán, copos enormes
De otra nevada más sincera,
Mientras no dejes de dormir
Y la nieve no deje de caer
Nadie se enterará de que has muerto
Debajo de las bolas volanderas.






RELOJ


No puede el reloj
Elegir las horas.
Tiene que anunciarlas
Tal como viene,
Una tras otra,
Hora mala, hora buena,
Sin saber lo que dice
Tan alto
Y tan aprisa:
Hora buena, hora mala,
Hora indiferente.
¿Quién pregunta
Cuando todo tiempo es
Pasado, futuro,
Pero nunca
Presente?







EL PROGRAMA



ALGUNOS pronuncian discursos
Acerca de la muerte,
Otros escriben poemas,
Y otros, simplemente, mueren
Porque no saben hacer otra cosa.
Y en torno a estos últimos
Los demás se juntan muy devotos
Y enojados porque les aguan la fiesta,
Como si no supieran
Que ellos, a su vez, se la aguarán a otros
Cuando ya no sepan
Hacer otra cosa.




(Del libro El sol del más allá El reflujo de los sentidos, editado por Pre-Textos.2016)





Ana Blandiana recita algún  dos seus poemas.




                                

viernes, 21 de octubre de 2016

PASEOS POÉTICOS (XII) No Paseo do Verso Libre o Poeta paseante atopa a Luís Valle.




Había tempo que non saía pasear pola Praza dos Poetas Imposibles. Desta volta decidín camiñar e fiquei diante da estatua de Mohammed Bennis, poeta nacido en Fez, 1948. Bennis é un profesor de literatura árabe contemporánea na Universidade de Rabat e un poeta de enorme prestixio, ademais dun referente crítico para os movementos intelectuais e culturais do seu país.
 
Mohammed Bennis
     
Detívenme e púxenme a ler un dos seus poemas do libro Vino:

En mi borrachera topé
con muchos rostros.
Supe que habían nacido
en una tierra cuyos límites se pierden
en silencio.
Confundí esos rostros
con espectros
que llamaban a la puerta, golpe súbito
que sobrecogía a la noche
y a la noche siguiente a esa noche.
¡Eh,
tabernero!
Aquí estamos, en busca de vino de Burdeos.
Un amigo sutilmente
parecido a nosotros
vendrá desde su madrugada húmeda.

     
     Cando rematei a lectura, pensei nese amigo que viría (non sería eu, dende logo, pois non bebo viño) na madrugada e pensei nos latexos dos instantes rebordados.
     

Levaba na man o poemario A caída de Luís Valle. Sentei nun banco da praza e comecei a ler:


¡OUH, AS MIÑAS PALABRAS!
Tiradas
            de dados
consumidos
polas esquinas,
                         pisadas
traducións
de beizo leporino.
     
     
     E, de novo, a pensar esta vez nas miñas palabras convertidas en dados. En tiradas na procura da luz. Unha luz que levo a procurar dende que unha noite a gadaña da morte escureceu a miña respiración e encheu de eivas boa parte dunha  vida infantil.
     E volvín ler a Luís:


COMO A BESTA FATIGADA,
apenas movo o silencio.

     
     Falei ben alto para deixar fatigas e mover os meus silencios obrigados. Case berrei. Estaba só na praza. E Luís Valle seguía a dicir:  SÓ A PEDRA SABE / mirar sempre cara a arriba. / É o único símbolo / verdadeiramente / nostálxico.
     
     E novamente reparei  nas estatuas da Praza dos Poetas Imposibles.
     
     Todo semellaba agora revolto. Collín unha pedra, apreixeina forte e soñei cos meus desexos de neno que xa non eran desexos.  Era lume consumido.
     
Luís Valle
     
     Erguinme e albisquei o Xardín do Verso Libre. Polo paseo que me conducía ata alí recoñecín ao poeta que estaba “a devorar pan con silvas na toba sen fondo… Eu, coma el, “enfiei / o alarido / para coser / o libro inimigo / ao peito”. E, tamén, coma el, me decatei de que “son o que cava / dentro de min mesmo. / Aínda así, / o universo / róubame / o lido”.

     Fun achegándome a Luís Valle amodiño. Unha néboa lixeira comezaba  a afundir os paxaros. Quixen falarlle, abrazalo.  E Luís, cargado de espesuras semánticas, comezou a decirme, cunha ollada inquietante que o paxaro que se afunde na néboa “voa errático por un cuarto pintado por un tolo. Relampa e prégase no abismo: sinistro terrón tras a caída”.
     

     
     Nese intre entráronme dúbidas de significados obtusos. E pregunteime para min se eu sería o paxaro ou o tolo que pintou o cuarto.
     Antes ver ou sentir con claridade algunha resposta, o poeta achégase, dáme unha aperta e deixa na miña man este poema:

   


     Que fermoso agasallo!
    
     Sorprendido por tales palabras, sigo andando desconcertado. Mais noto dentro a maxia das tibias, das letras e, mesmo, da respiración do poeta. 
     Daquela, deixo atrás o Paseo do Verso Libre e diríxome á miña casa para descansar e gozar de tanto poema que me deixa atrapado no misterio das verdades encontradas.


                                                                                                                                             


                                                                                                                                            O POETA PASEANTE

martes, 18 de octubre de 2016

"LO QUE SENTÍ CUANDO LLEGUÉ A LA OBRA DE BOB DYLAN" según Javier Ruiz


Bob Dylan

Javier Ruiz é unha persoa chea de inquietudes. Está atento a todo o que ocorre  ao seu redor, que teña relación coa cultura principalmente.
     
     Javier Ruiz é músico. Leva a música no máis fondo, loita por ela e non descansa ata pulir todo o que fai neste eido. Porque Javi Ruiz é un magnífico guitarrista, líder no seu momento do grupo Trestrece e un extraordinario letrista. Foxe do fácil, pero é quen de artellar cancións cun alto contido poético que lles dan valor literario sen deixar de comunicar.
     Pois a Javi Ruiz (que así o chamamos os amigos), pediulle Versos e aloumiños a súa opinión sobre o polémico Nobel concedido a Bob Dylan. Queriamos saber o sentir dun home novo, con criterio, arredor deste galardón.
     
Javier Ruiz Muñoz
     El, moi xenerosamente, non o dubidou e aceptou o ofrecemento.
     Velaquí as súas palabras sobre este feito histórico para todos aqueles e aquelas que amamos fondamente a música e a poesía.

     Moitas grazas, Javi, por ter accedido a escribir para o noso blog-revista.

Bob Dylan


        LO QUE SENTÍ CUANDO COMENCÉ A BUCEAR EN LA OBRA DE BOB DYLAN

                                                                                                      Javier Ruiz Muñoz

Cuando miro atrás, parece que la figura de Bob Dylan ha estado acompañándome toda la vida, si bien no fue hasta hace unos años, a raíz de conocer a un gran amigo, cuando empecé a bucear en su obra, descubriendo sus fascinantes y diferentes etapas y llegando por fin a verle actuar en directo.

      Sus canciones están tan arraigadas en la cultura popular que mi sensación, cuando pienso en él, es la de un pariente lejano, del que oyes hablar en infinitas ocasiones, pero con el que nunca has llegado a conversar en persona.

     Sus historias llegan en forma de canciones. Canciones que hablan de la vida, de la muerte, del amor y de héroes legendarios.
     
     Gracias a su séquito de evangelistas, (desde Andrés Calamaro hasta su propio hijo Jakob), conocía bien a Dylan incluso antes de haberlo escuchado. 

     Aunque mi primer recuerdo de estar en contacto con su música es escuchar “Hurricane” (aún no sé si en la radio o en el propio álbum que poseían mis padres) fue a través de la versión de “Knockin’ on Heaven’s Door” que hicieron  Guns n´Roses en los años  90, lo que me llevó a prestar atención a sus textos, con los que la banda angelina quería rendir tributo al entonces fallecido Freddy Mercury.


     Esta semana, con el anuncio de su más que merecido Premio Nobel de Literatura, estamos de enhorabuena no solo los seguidores de Dylan, sino los amantes de la música en general, ya que se reconoce el valor narrativo de la música, las historias subyacentes que, detrás de himnos generacionales como “The Times They Are A-Changin’”, “All Along the Watchtower” (que popularizó el increíble Jimi Hendrix, confesando en su momento que fue la voz rota de Dylan la que le animó a cantar y, gracias a esa historia, a mí a hacerlo después) o la propia “Hurricane”, se encuentran historias, retales de la vida vivida con el nacimiento de la contracultura en los años sesenta y que se prolongan no solo hasta el día de hoy, sino hasta donde la imaginación alcanza. Creo que no hay arma más poderosa que la palabra puesta en manos del que sabe proyectarla y usar su mente como una paleta de infinitas tonalidades.
 
Bob Dylan visita a Rubin Carter na cadea
     Un buen amigo me dijo una vez “no te fíes de un músico al que no le gustan los Beatles”. Hoy, creo que podemos abiertamente decir “no te fíes de un escritor al que no le guste Bob Dylan”.
     Celebremos.

sábado, 15 de octubre de 2016

DISCOS MEMORABLES: FOR LP FANS ONLY, DE ELVIS PRESLEY


Sobre Elvis Presley está prácticamente todo dicho y escrito, y pueden encontrarse excelentes libros, tanto en inglés como en español, sobre su vida, su carrera y su figura, una de las más importantes dentro de la música popular del siglo XX. La suya es una personalidad que ha alcanzado el estatus icónico de la leyenda, y como tal, es celebrado por unos y vilipendiado por otros. Yo me encuentro—he de reconocerlo—entre los primeros. Me interesa más su música y el impacto que su aparición en la escena musical estadounidense y global a mediados de los años 50 que las críticas de quienes se centran en su supuesto comercialismo y en la decadencia física que sufrió en sus últimos años. Como suele ser el caso con la mayor parte de los artistas a los que admiro, me atrae mucho más su obra, el legado que han dejado tras de sí, que sus experiencias vitales, por mucho que éstas hayan podido influir en su arte en mayor o menor medida. Más allá de lo que piense sobre Elvis en la esfera privada (su vida, sus excentricidades, su ideología), me interesa profundamente la música que creó.





Y buena parte de la culpa de ello la tiene este disco, For LP Fans Only, editado por RCA en 1959, el primer álbum de Elvis que tuve. Para mí, escuchar los doce temas que contiene tuvo el efecto de una bomba que estalla en un momento inesperado. Compuesto por temas grabados en Memphis al principio de su carrera para el pequeño sello Sun Records, del gran Sam Phillips, junto con otros registrados tras firmar su contrato con RCA en 1956, este elepé es un álbum en sentido estricto, pues se trata simplemente de una colección de canciones publicadas en formato de long play. ¡Pero qué canciones! El disco encierra en sus surcos toda la potencia de la mezcla explosiva de gospel, R&B y country que caracterizó a la música del primer Presley, un verdadero crisol de estilos que era, además, atractivo y comercial. En "That's All Right" y "My Baby Left Me", de Arthur "Big Boy" Crudup, en "Lawdy Miss Clawdy" de Lloyd Price, en "Mystery Train", de Little Junior Parker, o en "Shake, Rattle, and Roll", de Big Joe Turner, encontramos toda la fuerza de la influencia afroamericana. En "I'm Left, You're Right, She's Gone", en "You're a Heartbreaker" o en "I Don't Care If the Sun Don't Shine" escuchamos los ritmos country que eran también parte importante del ADN musical de Elvis. Y en "I Was the One" (cara B de su éxito "Heartbreak Hotel") o "Playing for Keeps" descubrimos al Presley baladista, un hombre que secretamente quiso ser siempre un cantante pop al estilo de su admirado Dean Martin. Todo ello tamizado por la visión personal de un Elvis todavía muy joven pero con una idea clara de adónde quería llegar con su música, rodeado de magníficos instrumentistas como el guitarrista Scotty Moore, el contrabajista Bill Black, el batería D.J. Fontana y el pianista Floyd Cramer. El resultado de esta descarga eléctrica fue que, durante bastante tiempo, lo único que me interesó fue el Elvis de los 50, la etapa de su carrera en la que se coronó como Rey del Rock, sea espurio o no el título. Con el paso de los años, por supuesto, he ido comprendiendo que todos los períodos de su legado discográfico son valiosos y que conviene descubrirlos absolutamente todos. Pero este For LP Fans Only no es mal lugar para comenzar.



                                                   
                                                  ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

miércoles, 12 de octubre de 2016

"COUSAS DE PAPÁ ", UN LIBRO-DISCO DE RAÚL GÓMEZ PATO PARA COMPARTIR VERSOS E CANCIÓNS COS PEQUENOS LECTORES.


A poesía para os nenos e nenas ten que estar mollada en afecto. Pero entendamos que afecto non quere dicir  apoucamento, sensiblerías ridículas e versificacións estúpidas.
    
     Afecto quere dicir intelixencia nos planteamentos: elementos que lles son próximos, rimas imaxinatixas, musicalidade ben equilibrada, imaxes suxestivas, ritmo axeitado aos versos, emprego de palabras escollidas con respecto  ao discurso que queremos desenvolver…É  dicir, a poesía infantil ten que ser consistente nos seus contidos, nas súas formas. Deberá ter un certo espírito lúdico que motive os nenos a cantar, a dicir en voz alta e a desfrutar co emprego da palabra rica e viva.

     De todo isto está impregnado o libro dun poeta que levo seguindo, hai xa ben tempo, e que fai unha incursión gozosa na poesía para a rapazada, Raúl Gómez Pato. Encántame a aparición de poemarios infantís de persoas que levan escribindo poesía “para adultos”. Alégrome que valoren os versos para os pequechos. E que se decidan a escribir eles ou elas para un público que precisa  mostras ben artelladas. Un paso cara á normalización lectora e, especialmente, poética.
 
Raúl Gómez Pato
     Cousas de Papá, que así se chama este libro-disco editado por Edicións Xerais, contén  17 poemas escritos sabiamente por Gómez Pato, dos que dez son postos en música por Héctor Lorenzo.
     
     Poemas vivos, con rimas asoantes e consoantes, con expresivas onomatopeas. Versos musicais centrados no día a día dun papá algo especial, quizais un pouco tolo, pero que non quere tocar o neno ou a nena “coas mans frías”, que diría Juan Farias. Versos que conforman un traballo lúdico, delicado, divertido, ademais de tenro e intelixente.
     

     Un papá que soña soños soñados nunha noite de vento ventado. Un papá que conta como se peiteaba unha serea nas augas do Miño, que escribe cartas desde Dinamarca e conta que vai de cea ao pazo dunha serea ou que un día marcha voando (ata cando?). Un papá que coñece un cano dunha fonte onde vive unha fada que ten luvas brancas. Un papá que –ris ras/ ris ras- ten unha serra que fai ruído cando cantan os paxariños no seu niño

     Poesía para saborear, para escenificar, para cantar. Non en van atopamos dez cancións magníficas para darle un novo enfoque ao poema (o musical) e converter os versos nunha festa. Coa música de Héctor Lorenzo e as voces e instrumentos del mesmo, de Paulo Silva, de Manolo Carballo, de Sérgio Tannus (músico excepcional), de Quim Farinha, da grande Uxía, de Ana Domínguez Senlle, gozaremos e participaremos dun traballo conxunto marabilloso, enriquecido, ademais, polas suxestivas e significativas ilustracións de Blanca Barrio.
 
Unha ilustración do libro. Blanca Barrio
     Libros coma este farán, sen dúbida ninguna, que adultos e pequechos/as se acheguen á poesía dun xeito festivo.

Grazas a Raúl Gómez Pato a este mundo fantástico da poesía infantil. Un pracer. Unha honra.
     Parabéns.

                                                                                                     ANTONIO  GARCÍA TEIJEIRO