Versos e Aloumiños: MANUEL MARÍA AMABA FONDAMENTE OS NENOS E NENAS DE GALICIA

martes, 17 de mayo de 2016

MANUEL MARÍA AMABA FONDAMENTE OS NENOS E NENAS DE GALICIA

Manuel María

Sen coñecer a súa figura, a súa obra, non sei se tería chegado a escribir tantos poemarios para os pequenos (e non tan pequenos).

Os soños na gaiola significou para min a constatación de que aos nenos e nenas lles gusta a poesía. Camiñei a través dos seus versos para ir deixando no meu alumnado de hai máis de trinta anos a semente da poesía.

Coñecelo foi un pracer.

Compartir algunhas mesas redondas con el e, sobre todo, deixar no aire os meus versos xunto cos de Manuel María, nun recital conxunto cheo de vida nun colexio vigués , algo que marcou definitivamente a miña vida de escritor. Tratoume con moito agarimo e foi moi amable na opinión que deitou sobre os meus versos. Eu voaba coas súas palabras.

Con Manuel María. Ano 1992?

Eu, que tanto bebera da súa obra, compartindo voz e espazo co mestre, a quen tanto admiraba.

E non me defraudou. Manuel María estaba sempre á beira das persoas para clamar, coa súa elegante voz (todo nel era elegante), pedindo xustiza social, recoñecemento da nosa lingua e deixar claro o que Galicia tiña que significar na sociedade do seu tempo (que segue a ser este).

El era, sobre todo, un escritor transparente, que aborda todos os xéneros literarios: teatro, ensaio, narrativa, poesía e crónicas xornalísticas. Un escritor pleno. Un escritor cuxa poesía abrangue todos os temas que se poden dar. Porque, malia todo o dito, será a poesía o xénero no que Manuel María se centrou para expresar as súas necesidades como ser humano que berra.

Como moi ben afirma Manuel Veiga no seu libro Manuel María, buscando un país, o noso poeta ten unha elevada conciencia de si mesmo, como todos os grandes escritores . Para entendérmonos, é o contrario da persoa que está en Babia. (…) Esa autoconciencia proporciónalle unha voz de autor inconfundíbel. Pero,ao mesmo tempo, en demasiados casos, a súa obra non é autónoma, cando menos na medida en que se lle acostuma pedir modernamente á literatura, porque se identifica demasiado cos deberes, reais ou supostos, da propia patria. Ás veces é coma se non quixese exercer de Homero, o poeta, senón de Aquiles, o mellor soldado, o guerreiro .

Interesoume sempre a poesía e mais a actitude do poeta. E sentín decote a tenrura de Manuel María para escribir poemas infantís. Unha poesía con vocación de ensinar, de concienciar e de intentar que a rapazada puidese sentirse ben próximos á paisaxe, aos animais, aos trebellos utilizados nos labores do campo, ao tempo atmosférico, aos paxaros, aos seres humanos, á terra…

Esas foron algunhas das causas que me permitiron achegar a poesía aos meus alumnos cos versos de Manuel María baixo o brazo e posteriormente cos meus.

Poesía directa, limpa, punxente ás veces; poesía próxima, chea de vida e de cor (dende as cores grises ata as máis brillantes); poesía reivindicativa, visualmente rica. Poesía que arrecende a Galicia e vai talvez un chisco máis alá.

Carta aos nenos coa que comeza "Os soños na gaiola"

Sobre todo Os soños na gaiola, mais tamén poemas d´As rúas do vento ceibe, o pequeño lector séntese cómodo entre os versos, conmóveno e nota a man aloumiñadora do poeta, que sabe, a través da palabra cálida, como entrar no máis íntimo dos lectores e lectoras.

Nunca esquecín aquel día en que o patio do centro escolar "San Xosé da Guía" se encheu das nosas palabras (principalmente das del). Sigo a escoitalo dicir os versos con pausas perfectamente elixidas, mirando os nenos cunha ollada profunda, empregando un ton engaiolante, calmo, pero cunha forza indescritible. A énfase coa que pronunciaba as palabras deixounos abraiados. Sentinme pequeno ao seu lado, pero aprendín moito. Foi un auténtico pracer, unha honra. Aí,á miña beira, estaba o home que me sinalou os camiños que debía seguir. Debía de ser o ano 1992.

El non se trabucou no camiño que abriu.

Eu, tampouco.

Os seus poemas non perderon vixencia; os meus foron medrando ano a ano, libro a libro, e síntome moi orgulloso. Ambos os dous amamos os nenos e nenas.

De aí a carta que serviu de prólogo a “As rúas do vento ceibe”. Lede as liñas coas que comeza:

“Moi queridos nenos: Velaquí o meu segundo volumen de versos para nenos galegos. Tiña que ser. Este servidor, con case medio século ás costas que me florea nas barbas, sentiuse na obriga e sobor de todo na necesidade de escribir de novo para os nenos. Para todos os nenos galegos e dun xeito particular para os nenos da cidade, un tanto esquecidos no outro meu libro para rapaces, Os soños na gaiola” (…) E remata con “ se estes poemas, sinxelos e simples, vos deprenderan a amar a nosa patria Galiza, este voso vello amigo sería o home máis feliz do mundo. Moitas grazas unha vez máis.”

Corría o ano 1978 e a poesía de Manuel María dirixida aos nenos, cargada de cero didactismo consciente, volvía ser un elemento para ter en conta nun eido ermo. El mesmo afirmaba –algo discutible, pero auténtico- que “ a poesía que non ensine algo –o que sexa- non é poesía”.

Así que neste “Día das Letras Galegas” quero salientar a importancia dos poemas que o noso poeta escribiu para a rapazada. Sen eles, estou seguro, moitos non nos animariamos a escribir para eles.