EL LEGADO MUSICAL DE CHUCK BERRY (1926-2017)

El pasado sábado 18 de marzo me enteré del fallecimiento del gran Chuck Berry, que me cogió desprevenido porque no hacía mucho había leído que estaba trabajando en un nuevo álbum. Desde que escuché una de sus canciones por primera vez, a través de los Beatles, cuando no tenía más de once o doce años, he sido un admirador incondicional del rockero de St. Louis, sin duda uno de los mejores, más innovadores, influyentes y creativos de los pioneros del rock que irrumpieron en la escena musical estadounidense a mediados de los años 50 y que ayudaron a cambiar para siempre el panorama de la música popular del siglo XX. Mi padre, que me conoce bien, sabe de mi adoración por Berry, y por eso me ha pedido una breve contribución acerca de su figura para Versos e aloumiños. Así pues, he grabado el siguiente vídeo, que dura poco más de diez minutos, en el que repaso lo que la música de Chuck Berry ha significado para mí. Podéis verlo aquí mismo:

Las grabaciones completas de Chuck Berry (Bear Family)

Como nota final, animo a quienes vean el vídeo a que se introduzcan en el universo musical de Berry. Yo tengo prácticamente todos los discos que grabó, pero una recopilación que contenga sus grandes clásicos de los 50 y 60 ("Johnny B. Goode", "Sweet Little Sixteen", "Memphis, Tennessee", "Carol", "No Particular Place to Go", etc.), con Johnnie Johnson al piano en muchos de ellos, puede funcionar muy bien como introducción a su música. Quienes sean fans acérrimos, como yo, no pueden dejar de tener la monumental caja que la Bear Family acaba de publicar y que presenta todas sus grabaciones en order cronológico. Por último, el siguiente concierto, grabado en Londres en los años 70 por la BBC, nos da una idea de la presencia que Berry tenía sobre el escenario. R.I.P. Chuck Berry, Mr. Rock'n'Roll.

                                                   ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

POLAS SÚAS OBRAS LEMBRARÉMOLOS / AS ( 5 ) B. B. King

           
                                                              B. B.  KING  (1925 - 2015)

B. B. King

      Adeus a unha lenda, a unha icona da música en xeral e do blues en particular.

   Adeus a un home que creou unha nova linguaxe coa guitarra eléctrica e que fixo do blues unha maneira de vivir.

   Un dos fundadores deste xénero musical, que conta con tantos e tantos adeptos.

    Lucille, a súa inseparable guitarra, chórao como tantos seguidores deste músico admirable, pioneiro e loitador.

                                                  B. B. King en vivo no Festival de Montreux en 1993

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( XV ) : BLIND BLAKE

Dende sempre tiven interese por aquelas figuras da literatura e da música sobre as que moi pouco se coñece. Tal é o caso do doutor Carlos García, que escribiu dúas obras en castelán publicadas en París a comezos do século XVII, unha delas pertencente ao xénero picaresco, ou do cantante Emmett Miller, sobre quen Nick Tosches escribiu un magnífico libro titulado Where Dead Voices Gather (Onde se xuntan as voces mortas) pero que, malia ter influído en grandes do country coma Bob Wills ou Hank Williams, fica envolto nun misterio que o paso do tempo fai a cada volta máis impenetrable. Algo semellante ocorre con Blind Blake, un dos guitarristas e cantantes de blues máis prezados dos anos 20 e 30, de quen moi pouco sabemos, aínda que algúns estudosos teñen traballado arreo para atopar datos que iluminen a súa traxectoria vital. De Blake non nos queda máis ca unha fotografía, na que aparece vestido de xeito elegante e cunha boa guitarra descansando no colo, e na que podemos apreciar que era cego. Quedan, ademais, unhas oitenta gravacións que fixo para o selo Paramount entre 1926 e 1932, e que son boa proba do virtuosismo instrumental dun home que era quen de tocar a guitarra coma se fose un piano e que non se limitaba a acompañar a súa voz co instrumento, senón que creaba arranxos complexos e solos dunha rapidez extraordinaria. Quedan, tamén, as testemuñas dalgúns músicos que tocaron con el ou que o coñeceron, coma Papa Charlie Jackson, Blind Willie McTell ou o Reverendo Gary Davis, pero ás veces as súas declaracións caen en contradicións irreversibles. Tal é o misterio que aboia sobre a vida de Blake que non está claro se é el quen toca e canta en "Champagne Charlie Is My Name," a súa derradeira gravación.

Blake debuxado por Robert Crumb

Por non saber, nin sequera sabemos o seu verdadeiro nome. Durante anos pensouse que era Arthur Phelps, pois así o declarara Blind Willie McTell, pero nun dos seus rexistros fonográficos, o mesmo Blake di que o seu nome é Arthur Blake, así que eu prefiro crer o que di o interesado, que ben debería saber o seu propio nome, non si? O seu certificado de defunción especifica que naceu en Jacksonville, no estado de Florida, durante a derradeira década do século XIX, probablemente en 1896, o que explicaría o sotaque que se pode escoitar nalgúns dos seus discos. Blake, que era cego de nacemento, segundo as crípticas notas biográficas dun catálogo discográfico de Paramount de finais dos anos vinte, foi obtendo renome devagariño na súa rexión do país pola súa impresionante técnica á guitarra e por ter un repertorio ecléctico que incluía dende blues ata ragtime, pasando por temas de music hall e mesmo pop. Pero a meirande parte das súas gravacións, que comezou a facer despois de se asentar en Chicago cara á metade da década dos vinte, céntranse no blues e no ragtime, con varios temas compostos por el mesmo. Así, entre 1926 e 1932, Blake rexistrou para Paramount e para a posteridade clásicos coma "Early Morning Blues", "West Coast Blues", "Southern Rag" ou "C.C. Pill Blues". Blake era un verdadeiro lóstrego cando tocaba a guitarra no seu estilo vertixinoso e orixinal, e Paramount decidiu utilizalo como músico de sesión acompañando a cantantes coma a gran Ma Rainey. Ao mesmo tempo, algunhas das gravacións de Blake contan coa participación doutros instrumentistas coma Papa Charlie Jackson ou o clarinetista Johnny Dodds.

O enorme éxito dos discos de Blake, que debe ser atribuído tanto á súa voz clara e melodiosa coma ao seu dominio da guitarra, aseguroulle seguir gravando mesmo durante os anos da Gran Depresión, que afectou moi negativamente á industria discográfica estadounidense. Pero a súa carreira rematou de súpeto cando a compañía Paramout pechou as súas portas debido a problemas económicos en 1932. A partir de entón, aínda menos sabemos dos derradeiros dous anos da vida de Blake. O Reverendo Gary Davis, que se viu moi influído polo estilo e polos discos de Blake, dixo nunha ocasión que a morte lle sobreviu tras ser atropelado por un tranvía en Chicago, pero non hai datos fidedignos que o confirmen. O máis probable é que, como figura no seu certificado de defunción, a causa do seu pasamento fose unha tuberculose pulmonar causada por unha pneumonía mal curada. Como é doado supoñer, cando Blake morreu, o primeiro de Nadal de 1934, non foi unha nova de alcance nacional, pero para o blues e para a música en xeral constituíu unha perda irreparable. Non só Gary Davis estudou os discos de Blake, senón que tamén o fixeron músicos posteriores coma Ry Cooder, Jorma Kaukonen e Leon Redbone, e o título dun dos discos de Bob Dylan dos anos oitenta, Good As I Been to You, coincide cun dos versos do tema de Blake "You Gonna Quit Me Blues", do cal o de Minnesota fai unha versión moi semellante á orixinal nese álbum. Varias son as compilacións que poden atoparse en CD, pero sen dúbida, a mellor introdución á obra de Blake é o dobre Rough Guide to Blind Blake (World Music Network, 2013), pero quen estea verdadeiramente interesado en mergullarse na súa música (o que eu recomendo sen reservas) debe facerse coas súas gravacións completas, dispoñibles nunha caixa de cinco discos baixo o título de All the Published Sides (JSP Records, 2003). Ambas as dúas opcións permiten apreciar a incontestable calidade instrumental e vocal dun deses músicos únicos que paga a pena descubrir.

Publicidade para o disco de Blake "He's in the Jailhouse Now"

Xa que, obviamente, non temos vídeos de Blind Blake, déixovos cunha actuación do Reverendo Gary Davis, un dos bluesmen máis influídos pola técnica de Blake. Trátase dunha pequena xoia de vinte e cinco minutos na que Davis interpreta diversas cancións, algunhas delas instrumentais, que lembran o estilo de fingerpicking de Blind Blake. 

                                                 ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( XIV ) . JOHNNY WINTER

Hai só uns días faleceu Johnny Winter aos setenta anos de idade, e con el foise un xeito moi persoal de entender e fusionar o blues e o rock. Con el foise o son potente dunha guitarra que bebeu na música negra pero que non buscou converterse nunha simple imitación dos grandes bluesmen que o precederon. Como o mesmo Winter lle dixo ao xornalista Marc Myers nunha ocasión, "eu tentaba tocar coma Muddy Waters e outros músicos do delta do Mississippi, pero tiña o meu propio estilo e non copiaba a ninguén. Comprendín ben cedo que o que diferenciaba a cada músico de blues non era a súa música, senón o seu sentimento". E este foi un credo que Winter endexamais esqueceu, adoptando o sentimento do blues máis puro pero transformándoo ao seu gusto cos ritmos rockeiros que tan ben coñecía e que dende sempre estiveron presentes na súa música. Winter morreu en Europa, onde andaba de xira, e con el vaise unha das grandes figuras do século XX no eido da música popular. Unha figura anovadora, si, pero quizais non tan recoñecida como a calidade da súa obra gravada merece.

Winter naceu—como non?—no estado de Mississippi en 1944, pero a súa familia mudouse axiña a Beaumont, en Texas, cidade dende sempre moi activa musicalmente, lugar no que conviven diversos estilos, e sen dúbida, a terra perfecta para que xermolase esa música híbrida pola que Winter sempre será lembrado. O seu irmán Edgar, que era albino coma el, compartiu a afección do pequeno Johnny pola música, e mentres Johnny se interesou pola guitarra, Edgar se decantou polo saxo e os teclados. Xa en 1959 gravaron un single, primeiro dunha serie de discos publicados por pequenos selos independentes ao longo dunha boa parte dos anos sesenta, ata que en 1968 a mestura de blues e rock que Johnny escoitaba no seu maxín había tempo cristalizou no seu disco The Progressive Blues Experiment, rexistrado en formación de trío, con Tommy Shannon ao baixo e John Turner á batería. O elepé, editado tamén por unha discográfica independente, levaría a Winter a asinar con Columbia, dando paso así ao seu período de meirande éxito. Os sete discos que sacou entre 1969 e mediados dos anos setenta cóntanse entre os máis influentes dunha época inzada de traballos memorables e innovacións importantes dentro do rock. A aportación de Winter consistiu nunha síntese case perfecta de rock e blues, con ocasionais toques de rockabilly, marcada polos seus solos de guitarra de inesgotable imaxinación e impresionante velocidade, unha música auténtica que amosa a reverencia que Winter sentía polos pioneiros de ambos estilos. Como xa vimos, Johnny non copiaba, senón que fundía tradicións, modernizándoas pero sen perder de vista as raíces.

Johnny Winter con James Cotton (esquerda) e Muddy Waters (dereita)

Tamén en 1969, Winter deixouse caer polo festival de Woodstock, e dous anos despois publicou un dos seus discos que máis éxito obtiveron: Live Johnny Winter And, cunha banda que incluía a Rick Derringer á guitarra, Randy Jo Hobbs ao baixo e Randy Z á batería. Pero o bo rumbo que levaba a súa carreira a comezos dos setenta daría axiña un xiro negativo debido aos problemas persoais que Winter atravesaba, especialmente a súa adicción á heroína que provocou que tivese que tomarse máis dun descanso para tentar desintoxicarse. Iso si, os discos que editou trala súa volta aos escenarios en 1973 seguiron a ser ben recibidos polo público, e algúns deles inclúen temas escritos para Winter por John Lennon, Mick Jagger e Keith Richards, entre outros. A música de Winter nestes álbums destila influencias de todo tipo, pero sobre todo semellan evidentes as pegadas de clásicos coma B.B. King, Chuck Berry e Muddy Waters. Precisamente foi este último quen fixo que Johnny se interesase por outra actividade na que acadou un éxito notable: a de produtor. Comezando en 1977, Winter produciu catro discos de Muddy Waters para Blue Sky, unha subsidiaria de Columbia, e os dous primeiros (Hard Again e I'm Ready) gañaron sendos Grammys. Posteriormente, Johnny sinalaría estes catro elepés co lexendario bluesman, facendo gala da humildade que sempre o caracterizou, coma o mellor traballo da súa carreira. Pola contra, os discos que gravou coa súa banda cara a finais da década non responderon ás expectativas de vendas de Columbia, e polo tanto Winter pasou a meirande parte dos anos oitenta e noventa traballando para compañías independentes coma Alligator ou Voyager e concentrándose en tocar en vivo, o que non representou problema ningún para el, xa que sempre se sentiu máis relaxado encol dun escenario ca no estudio de gravación.

Aínda que os sete elepés que rexistrou para Columbia entre 1969 e 1974 (entre eles Johnny Winter, Still Alive and Well, Saints & Sinners e John Dawson Winter III) son moi recomendables, o que resulta realmente imprescindible é Second Winter, de 1969, o segundo disco que gravou para o selo, porque nel aparece con forza e por primeira vez ese estilo inconfundible que é marca da casa de Johnny Winter. Neste disco co seu trío primixenio podemos escoitar ese irresistible estilo mestizo de blues e rock comandado pola forza da súa guitarra en temas orixinais coma "Hustled Down in Texas", "I'm Not Sure" e "Fast Life Rider", ademais de rastrear as súas influencias en clásicos dos anos cincuenta coma "Slippin' and Slidin'", "Miss Ann", "Johnny B. Goode" e o "Memory Pain" de Percy Mayfield que abre o vinilo. Por outra banda, Winter asimila ao seu son o folk-rock dylaniano na súa excelente versión do "Highway 61 Revisited" do mestre de Duluth. Reeditado por Columbia/Legacy en 2008 nun CD dobre que contén tamén un concerto de abril de 1970 no Royal Albert Hall de Londres, trátase, en fin, dun álbum verdadeiramente redondo que debe explorar quen desexe saber quén é Johnny Winter. Agardo ter respondido nesta descuberta a esa pregunta—"Quen é Johnny Winter?"—, pero particularmente agora que xa non está connosco, o mellor xeito de respondela é escoitar o seu legado musical, obra dun home inquedo, un mago da guitarra que ten un lugar de seu entre aqueles selectos nomes do blues que enriqueceron o estilo ollando cara ao futuro sen esquecer o pasado.

Para rematar, o mellor tributo a Johnny Winter é poder observar o noso home en acción. Xa que logo, este breve concerto en Copenhague no ano 1970, co seu trío, dános a oportunidade de ver a Winter sobre o escenario, co sentimento e a elegancia á guitarra que están sempre presentes nas súas mellores aparicións perante o público. Gozade con el nestes vinte e tantos minutos cheos de blues de indubidable calidade.

                                       ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( IX ) . BIG MAMA THORNTON

A xenial parella de compositores Jerry Leiber e Mike Stoller escribiu moitos éxitos para Elvis Presley, entre outras grandes estrelas dos anos 50 e 60. Pero hai unha canción que para sempre ficará ligada ao Rei que Leiber e Stoller non compuxeron pensando nel. "Hound Dog" xermolou nos miolos deses dous creadores de rock clásico, de feito, tres anos antes de que Elvis accedese ao seu trono, e foi o maior éxito da carreira de Big Mama Thornton, unha muller que, por desgraza, estaría hoxe practicamente esquecida de non ser por ese tema que rexistrou coa excelente banda de Johnny Otis e que estivo varias semanas no máis alto das listas de rhythm and blues. Como adoita ser o caso, o problema para Thornton foi que, a pesar da enorme calidade dos seus discos posteriores, ningún deles chegou a revalidar o éxito dese "can de caza que endexamais matou un coello e non é amigo meu". Pero ao longo da súa carreira, a música de Thornton influíu non só no rapaz de Tupelo, senón tamén en moitas outras figuras posteriores, como Janis Joplin, que gravou unha magnífica versión do "Ball and Chain" de Thornton. E aquí quero deixar claro que, tendo en conta o moito que Elvis gozaba escoitando as emisoras de música negra, eu non creo a eses críticos que afirman que non coñecía a Thornton e aprendeu "Hound Dog" a partir da versión de Freddie Bell. Mesmo se iso fose certo, non querería dicir que Elvis descoñecese a música de Big Mama, que era unha presenza constante nas ondas radiofónicas de Memphis.

Nada en Montgomery, no estado de Alabama, no máis profundo das profundidades dese Sur tan rico en herdanza musical, o seu nome real era Willie Mae Thornton. O de "Big Mama" veulle tanto polas dimensións do seu corpo como pola potencia da súa voz, que comezou a exercitar, como tantos outros, na igrexa. Ás veces pregúntome que tería sido da música do século XX sen o papel desas igrexas protestantes das que xurdía esa música metafísica e vibrante que é o gospel. Pero por sorte, Big Mama Thornton (contrariamente a Mahalia Jackson e quizais seguindo o exemplo de Sister Rosetta Tharpe) non exercitou o seu talento únicamente para maior gloria do seu Deus, senón que axiña abrazou o blues e cando se estableceu en Houston, a finais da década dos 40, era xa unha artista profesional que, ademais de cantar, tocaba a harmónica e a batería e tiña varios anos de experiencia no circuito do blues. Isto levou a Don Robey, propietario de Peacock Records, a ofrecerlle un contrato de gravación co seu selo, para o que rexistraría "Hound Dog" en 1953. O disco converteuna nunha estrela, aínda que, como tantas veces lles ten ocorrido a moitos destes pioneiros musicais que son protagonistas das nosas descubertas, a meirande parte dos cartos non foron parar aos seus petos. Como o seu segundo éxito nunca chegou, a súa carreira pronto quedou reducida a interminables xiras xunto a outros grandes nomes do r&b, coma Johnny Ace ou Little Junior Parker.

Xa nos anos 60, algunha destas xiras levouna a Europa, e foi entón cando Thornton deixou de prestar atención ao mercado de singles para concentrarse na gravación de elepés. Chegaron neses intres algúns dos seu mellores discos, coma Big Mama Thornton in Europe (Arhoolie), no que está acompañada por grandes músicos, entre os que se atopan un Buddy Guy, aínda novo, á guitarra, o pianista Eddie Boyd e o harmonicista Walter "Shakey" Horton, sen esquecer a Mississippi Fred McDowell á guitarra acústica. Foi nesta época cando Big Mama apareceu no Festival de Jazz de Monterey, e cando Janis Joplin lle rendeu tributo interpretando "Ball and Chain", unha peza escrita por Thornton, o que deu nova vida á súa carreira. En 1969, o seu disco Stronger than Dirt (Mercury) entrou nas listas de Billboard, e Big Mama pasou toda a década dos 70 actuando en directo e producindo magníficos discos para o selo Vanguard, un deles, aparecido baixo o título de Jail en 1975, presenta excelentes gravacións feitas en vivo en varias prisións, ao estilo dos álbumes en Folsom e en San Quentin de Johnny Cash.

Quen desexe entrar na música de Big Mama Thornton debe comezar, por suposto, por unha compilación dos seus singles para Peacock, como por exemplo, The Original Hound Dog (Ace), que contén, ademais do seu éxito canino, outros clásicos coma "They Call Me Big Mama", "How Come" ou "You Don't Move Me No More". Pero, na miña opinión, o mellor disco de Thornton é un que gravou para Arhoolie en 1966 e chamado Big Mama Thornton with the Muddy Waters Blues Band. Como o seu sinxelo título indica, Big Mama está aquí acompañada pola banda de Muddy Waters. E que banda! Á parte do líder, o grupo incluía por entón a Otis Spann ao piano, James Cotton á harmónica, Sammy Lawhorn á guitarra, Luther "Guitar Junior" Johnson ao baixo e Francis Clay á batería. A compenetración entres todos eles e unha Thornton pletórica de enerxía e emoción blueseira é total, e aínda que non interpretan o "Hound Dog", todos os temas do álbum (e a edición en CD, de 2004, ten sete cancións máis ca o elepé orixinal) son blues de alta octanaxe. Afectada por unha enfermidade cardíaca durante os seus derradeiros anos, Big Mama Thornton finou n'Os Ánxeles en xullo de 1984, pero a súa obra sonora deixa claro que non merece quedar reducida a unha mención parentética na historia do rock, xa que é unha das mellores vocalistas de blues de todos os tempos e unha influencia innegable na música posterior a ela.

Poucos son os vídeos de Big Mama Thornton, pero este co que remato o artigo de hoxe é unha pequena marabilla en branco e negro. Nel Big Mama canta dúas cancións: primeiro, o "Hound Dog", claro, seguido por "Down Hown Shakedown"; nesta última toca a harmónica e aparece acompañada por John Lee Hooker, Walter Horton e Dr. Ross, todos eles tamén á harmónica. Blues en estado puro!

                                                                                  ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ.

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( VII ) . SLIM HARPO

Hai músicos que non teñen dificultade para adaptárense aos cambios nos estilos e nas modas. Pero hai outros cuxos estilos son tan únicos e persoais que cando atopan un son que lles satisface, xa practicamente non o trocan endexamais. Entre estes podemos nomear varios, como Bo Diddley ou Arthur “Big Boy” Crudup (ambos os dous merecen, sen dúbida, unha descuberta fonográfica de seu), e a este grupo pertence tamén Slim Harpo. A Harpo, menos coñecido ca outros bluesmen da súa época, o que lle interesaba era crear unha atmosfera determinada e, en canto o facía, non modificaba xa nin o ritmo nin o tempo, porque se algo soa ben, que sentido ten facelo doutro xeito? Xa que logo, é evidente que moitas das súas cancións teñen un son moi semellante entre si, pero pouco importa. O estilo de Harpo, un blues relaxado que nos fai sentir a gusto cando o escoitamos, é tan atractivo que, se tivese gravado unha adaptación dun éxito de Peret ou Manolo Escobar, eu mercaría o disco igual. Ademais, a súa música exerceu unha poderosa influencia no primeiro rock e, sobre todo, en grupos británicos tinxidos de rhythm and blues coma os Rolling Stones, os Yardbirds, os Pretty Things e os Kinks. Case nada.

Nado nunha pequena vila preto de Baton Rouge, no estado de Louisiana, o seu verdadeiro nome era James Moore, e aínda que semellaba un intelectual coas súas gafas negras, axiña sentiu a chamada da música e deixou a escola para converterse en músico profesional, concentrándose tanto na guitarra coma na harmónica. Sería precisamente este último instrumento o que lle daría o seu nome artístico, adaptado da palabra inglesa harp, que no universo do blues significa harmónica. Digo isto por se alguén pensa que a súa nova identidade tiña algo que ver cun dos irmáns Marx. De feito, este novo nome non se lle ocorreu a el, senón á súa muller, Lovelle, co-compositora de moitas das mellores cancións de Harpo, pero a nova identidade ficaría xa para sempre ligada a el. Harpo pasou un tempo a traballar como músico de sesión para Excello, unha compañía discográfica con base en Nashville dirixida por Jay Miller, quen axiña descubriu que o xove Harpo tiña talento de abondo para gravar os seus propios discos. E Miller non se trabucaba, pois o primeiro single que publicou, “I’m a King Bee”, non tardou en acadar un éxito sen precedentes, dando lugar a outras pezas (“Buzzin’”, “Little Queen Bee”) moi semellantes e mesmo a unha versión dos Rolling Stones no seu primeiro álbum. A cara B dese primeiro disco, “Got Love If You Want It”, sería versionada posteriormente polos Yardbirds e os Kinks, así como por Warren Smith, unha das figuras do rockabilly de Memphis.

Durante a primeira metade dos anos sesenta, os éxitos de Harpo sucedéronse uns a outros, e todos eles poden atoparse nunha compilación dobre que é absolutamente imprescindible para quen desexe adentrarse na súa música. Baixo o título de The Excello Singles Anthology (Universal), esta antoloxía recolle as anteditas cancións, ademais de outros clásicos coma “Rainin’in My Heart” (unha incursión no pop da man de Felice e Boudleaux Bryant, responsables de moitos dos éxitos dos Everly Brothers), “Baby, Scratch My Back” ou “Tip On In”, sen esquecer gravacións que non chegaron moi lonxe nas listas pero que son tamén pequenas xoias, como é o caso de “Harpo’s Blues”, “Please Don’t Turn Me Down” e “I’m Gonna Miss You (Like the Devil)”. Harpo mesmo rexistrou as súas propias versións de “Mohair Sam” de Dallas Frazier e do “Folsom Prison Blues” de Johnny Cash, amosando o eclecticismo das súas influencias.

Cara a finais da década, Harpo estaba a actuar en moitas das cidades máis grandes dos Estados Unidos, ás veces en solitario e outras veces xunto ao seu amigo Lightnin’ Slim, quen tamén gravou magníficos discos para Jay Miller e o seu selo Excello. Mais, por desgraza, a sorte non o acompañaría: a súa morte, causada por un ataque cardíaco, chegou en xaneiro de 1970, cando estaba a prepararse para unha xira por Europa que mesmo ía incluír a gravación dun novo disco en Londres. Foi algo totalmente inagardado, xa que os amigos e familiares que o coñecían ben sabían que ata entón Harpo tivera unha saúde de ferro, sen problemas con enfermidades de ningún tipo. Queda claro, polo tanto, que un nunca sabe onde lle espera o fin dos seus días, mesmo se, coma Harpo, un raramente se ve na obriga de visitar o médico. Queda claro, tamén, se escoitades eses singles que gravou para Excello, nos que emerxe un estilo persoal e menos transferible cós contratos de Cristiano Ronaldo ou Messi, que Slim Harpo é un deses homes hoxe un tanto esquecidos pero sen os cales a historia da música non tería sido exactamente como a coñecemos.

Unha vez máis, non fun quen de atopar ningún vídeo de Slim Harpo tocando un dos seus éxitos en directo, así que vou deixarvos cunha aparición televisiva dos Kinks interpretando o “Got Love If You Want It” de Harpo, que os Yardbirds tamén incluíron no seu elepé Five Live Yardbirds.

                                          ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( VI ) . BOBBY “BLUE” BLAND

Nunha terra musicalmente tan fértil como é Memphis, sobre todo cando falamos de blues, rhythm and blues e soul, o nome de Bobby “Blue” Bland é absolutamente único. Bland non sabía tocar instrumento ningún (por non saber, nin sequera sabía ler, tan pouca fora a educación formal que recibira de neno) pero tiña unha voz sublime na que, ademais de blues, escoitamos ecos de soul, gospel, country ou mesmo o pop de Perry Como, un dos seus vocalistas favoritos. Se algo caracteriza a este home é o seu eclecticismo, e a partir desta mestura de influencias diversas, Bland creou un estilo único e á súa vez moi influínte, modernizando ese blues de Memphis do que falaba Bob Dylan e converténdose nun dos pioneiros do soul que tanto éxito acadou nos anos sesenta.

Nado nunha moi pequena vila de Tennessee, Bland non tivo unha infancia doada, pois seu pai deixou a familia abandonada sendo el ben neno, polo que se viu na obriga de adoptar o apelido do seu padrastro. Xa dixemos que non pasou moito tempo na escola, pero amosou sempre un profundo interese pola música, que representaría unha especie de salvación para el, ademais de asegurarlle o seu lugar no panteón dos grandes do século XX. Memphis sería sempre o fogar de Bland, tanto no eido persoal coma no musical, e alí non lle levou moito tempo converterse nun dos nomes máis populares de Beale Street, a lexendaria rúa dos clubs de blues, onde entraría en contacto con outros músicos importantes coma B.B. King, Johnny Ace ou o trompetista Joe Scott, este último chamado a xogar un papel importante na súa carreira.

Os seus primeiros singles non chegaron a ningures, se ben ninguén dubida agora da súa calidade, pero é que Bland estaba aínda tentando atopar o seu estilo. Sen embargo, en 1957 gravou “Farther Up the Road”, o seu primeiro éxito, marcado pola guitarra de Pat Hare, no que escoitamos xa elementos dese son tan persoal que non tardaría moito en desenvolver ata a súa plenitude. En temas posteriores, coma “Little Boy Blue”, “I Pity the Fool” e “Two Steps from the Blues”, emerxe xa un Bland máis maduro, creador dunha música que exercería unha profunda influencia en vocalistas contemporáneos seus coma Sam Cooke, Brook Benton e calquera outro cantante de soul da época ou posterior. Xunto á súa voz incomparable, dous elementos son imprescindibles para o son anovador de Bland: o virtuosismo á guitarra de Wayne Bennett e os magníficos arranxos de Joe Scott, quen comprendía a arte de Bland coma ninguén. Pero a verdade é que, con esa voz, o noso home podía cantar o dicionario dende o A ata o Z, unha palabra tras outra, e eu mercaría o disco ou iría ao concerto.

Bland en Memphis xunto a (de dereita a esquerda) Elvis e Little Junior Parker

Así, Bland tivo éxito con temas a ritmo rápido (“Turn On Your Love Light”) e con baladas e blues máis clásicos (“That’s the Way Love Is”, “Stormy Monday Blues”), imprimindo sempre ás súas gravacións o seu selo inconfundible, a medio camiño entre o blues e o soul pero con potencial para entrar tamén nas listas de pop. A súa popularidade, iso si, decaeu un pouco nos anos 70, aínda que seguiu a editar álbums de verdadeira calidade e actuando case ata os seus derradeiros días. No momento da súa morte, preto de Memphis e non hai moito, en 2013, Bland había xa tempo que adquirira o estatus de lenda, aínda que non gozaba da solvencia económica que tería merecido, especialmente debido á nefasta influencia de personaxes coma o empresario Don Robey, un home que tivo unha capital importancia na historia de Bland pero que tamén se aproveitou da súa confianza e da súa escasa educación para enganalo e sacarlle a maior cantidade posible de cartos.

Varias son as compilacións que un pode atopar cos éxitos de Bobby “Blue” Bland, e practicamente todas son recomendables, pero o disco que debe figurar nos andeis de todo melómano é Two Steps from the Blues (MCA), un álbum que semella case conceptual. Pero é realmente unha colección de singles que amosa mellor ca ningún outro traballo de Bland o irresistible son que o caracteriza. Publicado polo selo Duke, propiedade de Robey, en 1961, non hai entre as doce cancións que o compoñen nin unha soa que non sexa unha pequena obra mestra. En temas coma “Cry Cry Cry”, “Lead Me On” ou o xa mencionado “I Pity the Fool”, queda claro o talento compositivo de Deadric Malone, e Bland mesmo interpreta dúas pezas escritas por Brook Benton: a que dá título ao disco e “I’ll Take Care of You”. A súa fermosa voz arrecende a blues en cada nota, e Bland exprime a tristura das letras todo o que lle é posible, axudado por uns arranxos de Scott que non poden ser máis apropiados. Se queredes descubrir unha das fontes primordiais do soul, só tedes que achegarvos a dous pasos do blues, da man dun home que modernizou o xénero e o adaptou aos novos tempos.

E, para rematar, déixovos cun vídeo no que Bland interpreta o clásico “The Thrill Is Gone” na compañía de outra lenda da música de Memphis, o seu bo amigo B.B. King. Unha pura delicia!

                                                       ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ