"Celso Emilio na extrema sátira", artigo de Xosé Luis Méndez Ferrín no FARO DE VIGO.

 

Xosé Luis Méndez Ferrín

Na súa sección “Segunda Feira” do FARO DE VIGO (febreiro de 2024), o prestixioso escritor Xosé Luis Méndez Ferrín escribe un atinado artigo sobre Celso Emilio Ferreiro e ese libro demoledor que se presentou hai uns meses en Vigo e que responde ao nome de O Cabronario.

Un traballo magnífico de Xavier Ferreiro, fillo do poeta, e unha edición valente e coidadísima da editorial Luscofusco-Elvira, dirixida por Xabier Romero, sempre inquieto e aberto a publicacións interesantes no eido da literatura e da nosa cultura.

Tiven a honra de presentar o libro na compaña de Ferreiro e Romero no Club FARO, nun acto entrañable e máis que interesante e sentín o espírito do poeta de Celanova acariñando todo o que alí se dicía.

 

Versos e aloumiños reproduce aquí o texto de Ferrín para deleite do noso lectorado tan esixente como cheo de amabilidade.

Que vos guste.

                 

                                Celso Emilio na extrema sátira

 

                                                                         Xosé Luis Méndez Ferrín

 

 O 25 de Xullo de 1964 regularizouse, finalmente, pé da Rocha Forte compostelá, a fundación da Unión do Pobo Galego (UPG). Entre os presentes encontrábase Celso Emilio Ferreiro (1912-1979). Logo, en 15 de maio de 1966, Celso Emilio recibía, no Hotel Roma de Ourense, unha homenaxe co gallo da súa inminente partida para Caracas, onde pensaba fixar o domicilio familiar. O acto do Roma fora acordado no Cumio Central da UPG e feito realidade na práctica por Lois Soto e Amadeo Varela. Os oradores, alén de loubaren unanimemente Celso Emilio, coincidiron na denuncia da ocupación por FENOSA do Val de Castrelo de Miño, no ataque ao capitalismo monopolista de Estado, na exaltación das libertades conculcadas polo franquismo e na insistencia na idea nacional de Galicia. Eu estaba alí e lembro que os máis fervorosos aplausos estiveron dedicados a Emilio Álvarez Blázquez cando este pronunciou o nome (apenas o nome) de Alexandre Bóveda.

"A grandeza poética de Celso Emilio Ferreiro explora abismos lúcidos que poden estoupar en artefactos satíricos moi poderosos"

Non moito despois deste xantar de homenaxe (tivo enorme repercusión), o poeta subía a bordo do barco que o levaría a Venezuela. O banquete do Roma creou en Galicia un novo tempo, de confrontación cívica co réxime fascista vixente en España. Rememóroo agora, resoltamente evocado, coma en xeral toda a traxectoria política de Celso, por Luís Gonçales Blasco “Foz” no libro Celso Emilio Ferreiro, nacionalista galego (Xerais, Vigo, 2023). Esta obra de Foz veu a arrequecer a biografía do poeta, tratado desde o ángulo e os acontecementos histórico-políticos. Neste senso, a aportación de Ramón Nicolás en Onde o mundo se chama Celso Emilio (Xerais, Vigo, 2012) seguirá a ser de consulta imprescindíbel. A grandeza poética de Celso Emilio Ferreiro explora abismos lúcidos que poden estoupar en artefactos satíricos moi poderosos.

Son sabedor de que Luscofusco Edicións, unha unidade da constelación cultural Elvira de Vigo, acaba de presentar no Club FARO desta cidade un libro de Celso Emilio que, inédito até agora, leva o título desafiante de Cabronario. Non o vin aínda e desexo lelo con femencia. Pero estou seguro de que recoñecerei algúns dos poemas epigramáticos que o autor soía recitarlles, a escuso, á perosas achegadas. Algunha de tales composicións é posíbel que vise a luz en Canti della nuova resistenza espagnola (Einaudi, Turín, 1962), aquel libro que provocou a cólera de Fraga Iribarne, ministro de Propaganda de Franco.

Estou desexando recompoñer poemas de Celso Emilio de carácter satírico-burlesco que conservo fragmentariamente na lembranza. E espero moito deste libro que organizou Xavier Ferreiro e editou Xavier Romero en Luscofusco. Unha aperta para Antonio García Teijeiro.

 

Xabier P. DoCampo, un rebelde con causa

Hai persoas que polo xeito de facer as cousas, pola actitude na vida, polo que aportan, polo compromiso que adquiren e contaxian, son únicas. Xabier P. DoCampo foi unha persoa única.

    

     Ademais de ser un grande escritor, pioneiro na LIX galega, Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil, narrador oral excepcional, Xabier era un rebelde con causa. Loitou dende sempre a prol dun ensino de calidade e en galego, comprometeuse coa nosa lingua dun xeito moi claro e abriu canles, tanto pedagóxicas coma literarias, ata os últimos momentos da súa vida.

    

Con Xavier Senín e con AGT

     Xabier DoCampo deixounos na madrugada do martes 26. E deixounos baleiros porque, cando precisabamos del, sempre aparecía co seu sorriso sincero, cun humor intelixente que rebordaba e unha xenerosidade inmensa. A de Xabier é unha ausencia que marca.Agora non o temos e parécenos imposible saber que non está.

     

     Lembro con nostalxia, neste punto, as camiñadas que escritores, escritoras e ilustradores faciamos ano tras ano. Nesas camiñadas, a simpatía de Xabier, en consonancia co seu querido Paco Martín, eran un motivo máis da felicidade que nos envolvía. Sempre optimista diante das circunstancias, era, á vez, demoledor coas inxustizas sociais, lingüísticas ou coas opinións interesadas que atacaban o sentido común.

    

Cos meus fillos Antón e Noa e a miña nora, Erin en San Simón

     Xabier tiña engaioladas a todas as persoas que o coñecían. Era un conversador fascinante que espertaba en nós unhas ganas enormes de vivir rindo. Era, tamén, un marabilloso contador de historias, na liña dos grandes escritores galegos como, por exemplo, Ánxel Fole. Era capaz, xaora, de transformar esa tradición oral que tanto dominaba en literatura escrita. O seu libro Cando petan na porta pola noite é un claro exemplo do que estou a afirmar. Por estes relatos recibiu con toda xustiza o máis alto galardón literario: o Premio Nacional. Pero non só a tradición oral estaba presente na súa obra. Tamén a aventura e o suspense, a fantasía, a crítica, as homenaxes ou a tenrura, un certo toque de poesía e mais o humor. Todo iso e moito máis podemos atopar nun obra sólida e brillante que o mantiveron decote no cumio da literatura infantil galega.

     

Con Susi, nunha das Camiñadas.

     Falei con el por última vez cando lle pedín un texto para un agasallo especial a Susi no seu sesenta aniversario. Foi, faltaría máis, tremendamente xeneroso e envioume unhas liñas fermosas. Non podía ser doutro xeito. De novo, chamoume irmán.

    

     Agora, será moi duro saber que non o temos con nós. Quedaranos, para sempre, a súa ética e o seu agarimo. E as lembranzas. E os seus libros.

    

     Seguirei léndote, compañeiro da alma, compañeiro.

                                                                                                       ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO

O XORNALISTA J.A. OTERO RICART ESCRIBE NO "FARO DE VIGO" sobre "DETRÁS DEL HORIZONTE " de Antonio García Teijeiro.

Fotografía da cuberta: Ricardo Grobas.

No suplemento  de arte, literatura, cine, teatro, música e cómic, "El sábado", o FARO DE VIGO publica unha crítica do libro Detrás del horizonte, de Antonio García Teijeiro.
     
     O seu autor, J.A. Otero Ricart, salienta que este libro dá voz aos máis débiles e inocentes fronte ao horror da guerra.
     Engade, ademais, que Detrás del horizonte é unha reflexión sobre o destino dos conflitos bélicos dende a tenra ollada dos cativos.

     Reproducimos embaixo o texto completo tal como apareceu no xornal o día 23 de maio pasado.