viernes, 16 de febrero de 2018

UNHA REEDICIÓN PARA GOZAR DOS SENTIDOS: "OS SOÑOS NA GAIOLA", de MANUEL MARÍA






          A EDICIÓN CONMEMORATIVA D´ OS SOÑOS NA GAIOLA, UNHA ALFAIA LITERARIA.

                                                                                
                                                                                                           Antonio García Teijeiro


Con Manuel María comecei a descubrirlles  aos meus alumnos e alumnas a poesía en galego. Unha poesía feita pensando neles  con luz e agarimo. Xa levaba a rapazada gozando da poesía en castelán con Machado, Lorca, Alberti e Juan Ramón, pero faltaba que desfrutasen cos versos escritos na nosa lingua.
     
Manuel María
     
     Eran nenos e nenas de terceiro de primaria. Eu non lles daba clase (daba aos maiores) pero collera unha hora solta no meu horario para trasladarlles a festa da palabra dita en voz alta, a palabra poética recitada e cantada.

    

Os rapaces/as entenderon axiña a importancia de ler e escoitar versos en galego. Ilusionáronse  co poemario que eu lles presentara: Os soños na gaiola, de Manuel María. Editado pola Editorial Celta (Lugo) con expresivos debuxos infantís, foi o libro protagonista deses mércores pola tarde dedicados a ler, cantar, debuxar e sentir a literatura preto de nós.
     
     Foi nesas sesións marabillosas onde eu escribín o meu primeiro poema pensando no lectorado infantil: Tres pombas chegaron cansas / tristeiras  preto dun neno… E foino grazas á forza e á sensibilidade poéticas, ademais do compromiso, de Manuel María. El foi  guía para eses pequenos de oito anos que dicían en alto e ilustraban os seus poemas, e para min, porque me fixo comprender a a importancia de escribir poesía infantil. O entusiasmo deles diante da palabra do poeta emocionoume. Prometín naqueles días que non deixaría de escribir poemas para eles e hoxe, trinta e moitos anos despois, sigo a cumprir aquela promesa.


     
     Non agochei endexamais a débeda que teño con Manuel María. El foi o impulsor de que eu escribise poemas en galego. Co tempo, tiven a oportunidade de dicirllo en actos que compartimos. E gustoulle sabelo.

     Acaban de cumprirse cincuenta anos da publicación d´ Os soños na gaiola. A ninguén se lle escapa que este poemario foi a obra inaugural da poesía infantil galega.  Abriu camiños que moitos outros e outras seguimos. Sen el estariamos máis perdidos.

     E teño que felicitarme de ter unha edición fermosísima deste poemario. Chegou ás miñas mans a través dunha muller que, malia a súa xuventude, está a realizar un traballo de investigación e de divulgación 
Montse Pena Presas
verdadeiramente salientable, Montse Pena Presas.  O estudo que acompaña á edición facsimilar da 1ª edición d´Os soños na gaiola, publicado en Lugo por Cartonajes ANMI (1968) é portentoso. Unha edición, por certo, coidada ao máximo, cos poemas  de Manuel María, ilustrada por Reimundo Patiño, con múltiplas correccións autógrafas do poeta. Unha xoia.

     

     O estudo introdutorio de Montse Pena é impresionante. Amosa nel, un traballo de investigación profundo e dá unhas claves necesarias para facer novas lecturas dun poemario esencial na nosa LIX. Porque parte, ademais, dunha realidade fundamental: Manuel María levaba  Galicia no máis fondo dos seus sentimentos, algo que se nota nestes poemas. Mergullándose en mil fontes, con anotacións ao pé de páxina,  Montse Pena Presas vai abríndonos os ollos sobre a importancia que o poeta daba á poesía infantil. El sabía, dende o seu compromiso, a importancia que os versos para a rapazada teñen para que os soños do presente se convirtan nas realidades do futuro. Isto que comenta a autora do estudo é fundamental para que eu escribise poesía para a xente miúda. Sempre o entendín así e por iso levo loitando ben anos.
     
     


     Nun caderniño, que acompaña ao libro, Montse Pena vai mergullándose neste poemario, relacionándoo coa obra de Manuel María e poñendo o acento sobre a historia deste libro, coa problemática da publicación do mesmo, as súas inquedanzas, a correspondencia do poeta (con Neira Vilas, por exemplo), os traballos de reelaboración, a significación  da obra, as ilustracións de Patiño, as diversas edicións,  a música que os poemas levan dentro, a tradución ao portugués, a importancia do legado do poeta e múltiples aportacións a partir de publicacións sobre o tema.

    

     
     E un desfruta deste traballo serio, científico e próximo a un tempo, necesario para unha mellor comprensión dun poemario clave da nosa LIX. Un labor, o de Montse Pena, que un agradece fondamente polo respecto que amosa a un xénero que as elites consideran de segunda categoría. Un achegamento fundamental para seguir profundando na poesía infantil sen complexos, como debe ser, como xa se empeza a ver no noso panorama literario, aínda que sexa aos poucos.

     Parabéns  á autora, así coma as Deputacións da Coruña e de Lugo e, xa que logo, á Casa – Museo Manuel María por permitiren que unha alfaia coma esta poida chegar a un bo número de persoas.

     
      Traballos e edicións así dan pulo e axudan a que a literatura infantil acade o prestixio que merece pola súa calidade e respecto polo lectorado ao que vai dirixida.

Con Manuel María, un mestre para min