Versos e Aloumiños: ensaio

Mostrando entradas con la etiqueta ensaio. Mostrar todas las entradas

viernes, 15 de noviembre de 2019

"DA CARAPUCHIÑA VERMELLA AO SEÑOR LAMOTE", TEXTO DE CHUS PEREIRO NA PRESENTACIÓN EN VIGO

Dá gusto escoitar a Chus Pereiro. Mestra de E.P. leva ben anos arredor do mundo da lectura, da literatura e do teatro.

Precisamente, convén salientar dúas pezas publicadas na colección Merlín (Ed. Xerais) que demostran as súas inquedanzas teatrais: ¡Mamasiña, que medo! e Restaurante Farruco.

Chus Pereiro

Compartiu palestra hai uns días con Manuel Bragado na presentación do magnífico libro de Miguel Vázquez Freire, Da Carapuchiña Vermella ao señor Lamote.

O texto que leu Chus foi excelente, moi ben exposto, intelixente, didáctico e moi esclarecedor sobre a obra presentada e sobre o autor da mesma. Unha presentación fantástica.

Dado o enorme interese que suscitou en nós a súa lectura,solicitámoslle o seu escrito para publicar en Versos e aloumiños e Chus, moi xenerosa, envióunolo, algo que lle agradecemos moi de corazón.

Gozade, pois, dun gran texto e dunha obra imprescindible para os amantes da boa literatura en galego.

Miguel Vázquez Freire e Chus Pereiro, en Vigo

Presentación para o libro “Da Carapuchiña ao señor Lamote. Clásicos da literatura para a infancia e mocidade en lingua galega” de Miguel Vázquez Freire.

Librería Librouro, 7 de novembro de 2019

Boas tardes a todas, a todos.

Moitísimas grazas por vir.

Compráceme estar aquí hoxe dando a benvida a este libro de Miguel Vázquez Freire, coñecido escritor, crítico e comentarista .

Penso que non esaxero se digo que a aparición deste libro era imprescindible. A LIX de hoxe, xa definida e consolidada per se, vive un momento de oferta de textos tan numerosa, en cantidade e calidade, que está a ocultar os seus clásicos. Fronte a eso, este libro é un remedio e unha vacina contra o descoñecemento e os falsos prexuízos, porque aquí está a orixe de todos os libros: os máxicos, os fantásticos, os aventureiros, os realistas, os didácticos, os rebeldes, os ilustrados… todos os que teñen pervivido de xeración en xeración.

Diríxese a obra aos chamados mediadores ou comunicadores da LIX (familias, educadores), persoas que teñen un papel clave á hora de presentar ou graduar as lecturas, imprescindibles na comunicación literaria que se establece entre un escritor adulto e un lector infantil.

Miguel Vázquez Freire. (Foto Ed. Xerais)

Sinala o autor, na presentación, que se trata dunha recopilación de textos publicados na Revista Galega de Educación nos anos que van de 2006 a 2018, mais hai unha unidade na obra, unha continuidade perfecta entre un capítulo e o seguinte.Ten unha formulación e unha estructura tan coherente que en ningún momento deixa ver ese carácter de suma de artigos diversos publicados en distintos momentos. É un compendio das versións ao galego de obras clásicas daLIX, mais aporta tamén informes e referencias das que non están aínda traducidas. Do lonxe, no tempo, o contidovaise achegando: das obras que beben da tradición oral ás máis recentesde autores recoñecidos. Do lonxe, no espacio, dende a literatura europea ou americana,chega ata os nosos clásicos galegos. Da Carapuchiña de Perrault aoRamón Lamote de Paco Martín, facendo no primeiro capítulo unha análise da complexidade e dificultade do mundo da adaptación ou da traducción, como se pode dar nos casosdo Ulises de Homero ou da Alicia de Carrol.

Manuel Bragado, Miguel Vázquez Freire e Chus Pereiro

E nesta viaxe pola evolución histórica da LIX, o autor analiza as súas orixes, mais tamén o contexto de cada unha das obras(datos históricos, políticos, filosóficosou sociais de cada momento), a ideoloxía que as motivou, o simbolismoe a lectura psicoanalítica dos personaxes e os feitos ouas relacións entre a obra e a vida de cada autor. Parte da difusa intencionalidade da escrita das primeiras obrase sinala o paso da adopción das non pensadas inicialmente para os lectores máis novos ata o nacemento das específicamente creadas para eles. Os clásicos son as fábulas vitais da especie humana.

Amosa o autor o seu desacordo coas versións que rachan a esencia dunha obra cunha falsa infantilización,con enfoques moralistas ou de falso proteccionismo da infancia, conomisión de temas tabú referidos ao sexo ou á morte. Concordo con el. Penso que esas prácticas amosan un total descoñecemento e un menosprezo cara o mundo da infancia. Desenmascara así versións dos clásicos que introducen aspectos sexistas que os orixinais non teñen (véxase o bico do príncipe a Brancaneves). E son graves, porque é o sexismo actual o que nos ten que preocupar. Se o sexismo de tempos pasados ten unha contextualización, é o sexismode hoxeo que non pode ter xustificación. Se temos que ser firmes vixiantes no tocante aos roles de xénero que poidan aparecer nos clásicos, penso que é importante que as persoas adultas, educadoras ou mediadoras, fagamos fincapé na observación dos mesmos. A necesaria formación da conciencia crítica na lectura non impide o disfrute dun texto. A sobreprotección nunca é boa receita. Era unha vez… Hai moito tempo… son as palabras clave que inician os contos clásicos. Eis a contextualización inicial dun texto no seu propio tempo.

Roald Dahl

Quero tamén sinalar que o autor non escribe asépticamente. É de agradecer, porque na análise de cada obra transmite a paixón dun lector neno, dun compulsivo lector mozo que é quen de emocionarse aínda ao revivir o texto. Tampouco se deixa levar polo peso sagrado dos grandes nomes, e analiza criticamente aspectos de obras que aínda valora e disfruta (véxase Roald Dahl)

Valora tamén o autor o mundo da ilustración (Maurice Sendak, Luis Seoane), defendendo o que é o equilibrio imaxe- palabra coma un todo artístico.

Logo de analizar cada texto literario, aparecen no libro notas de versións cinematográficas e as súas referencias (aquí descúbrese tamén un bo cinéfilo), valoracións de ilustracións, informes de sitios web, versións en banda deseñada e referencias bibliográficas, editoriais ou musicais.

Pode que na escolma dos textos e autores falten algúns, seguro, e o tempo o dirá. O que si está claro é que non hai un que sobre. Estes clásicos traspasaron os tempos e traspasaronas linguas. E, dado o seu valor universal, a cultura galega non só non prescindiu deles, senon que fixo xa marabillosas aportacións que temos que promocionar con orgullo.

Esta é unha obra que supón unha aportación clara e práctica para valorar as obras da LIX. É una guía maravillosa para orientar lecturas cun criterio crítico e de calidade.

Parabéns, Miguel, porque fixeches un bo traballo.

Chus Pereiro

viernes, 6 de junio de 2014

ACHEGAS Á VIDA E Á OBRA DE DÍAZ CASTRO EN "CADERNOS RAMÓN PIÑEIRO".

Acabo de recibir o número XXIX dos “Cadernos Ramón Piñeiro”, que edita o Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades.

Difícil é para min expresar o labor que está a realizar esta institución arredor da literatura galega e doutras disciplinas. Son todos os seus, traballos dun interese excepcional, que descobren recunchos salientables da nosa cultura que, demasiadas veces, pasan desapercibidas malia o seu indubidable interese.

O volume que nos interesa hoxe está todo elo dedicado á figura e mais a obra de Xosé María Díaz Castro, poeta a quen se lle dedicou o Día das Letras Galegas. E leva por título, Nimbos: cáliz fervendo!

Extraordinaria e completa monografía sobre o poeta de Guitiriz, un autor descoñecido para a maioría dos galegos e que ten unha importancia ben grande no eido das nosas letras.

Este número, o XXIX dos “Cadernos Ramón Piñeiro”, xunta artigos, achegas, estudos, ensaios, lecturas, feitos por investigadores, críticos ou profesores: mestres do saber.

Na PARTE I, Arcadio López-Casanova e Andrés Torres Queiruga reflicten nos seus escritos, con visión de totalidade estelar, a arquitectura e a dimensión transcendente de Nimbos.

Na PARTE II, a máis extensa, teñen asento moi doado bastantes textos – de mestres de saber – espléndidos, do mellor que até hoxe - mañá xa se verá – se pode ler, concorde co que adoitamos dicir cando dicimos rigorosa divulgación. Especialistas como Darío Xohán Cabana, Xosé Mª Álvarez Cáccamo, Fernández Ferreiro, Franco Grande, Xosé Luis Axeitos, M.Forcadela, Pilar García Negro, Olga Novo, Armando Requeixo, Chus Pato, Mario regueira, Claudio Rodríguez Gfer, Daniel Salgado, Mercedes Queixas ou Francisco X. Fernández Naval, entre outros, aluman un mundo apaixonante literaria e humanamente de Díaz Castro.

E vou salientar aquí, o artigo dun autor a quen quero e admiro: Francisco Xosé Fernández Naval. Leva por título “Nimbos: a espada e a beleza”, e, partindo do título do último poema do poemario, “Coma unha espada”, fai fincapé no emprego da conxunción comparativa en varios poemas deste libro, xa dende o título: “Coma ventos fuxidos” e “Coma brasas” que pertencen a PÓRTICO; “Coma un anxo airado”, penúltimo poema do epígrafe NOITE; “Coma un río” e o segundo dos tres que forman SOÑO; “Coma unha escada”, “Coma unha insua” e “Coma unha espada”, que pertencen ao último apartado, FERIDA. E engade Fernández Naval: “En todos eles o autor propón a identificación entre o elemento designado no título e tamén recollido no poema, e un aspecto esencial, normalmente íntimo, da natureza, vida ou do pensamento do poeta”.

F.X. Fernández Naval. (Foto de Maribel Longueira)

E segue Fernández Naval analizando estes poemas, un por un, indicando que “os fragmentos do ser pérdense coma fuxidío vento de amor, salvados por un anxo, no primeiro caso; no segundo, as palabras que representan as perdas arden como brasas e manteñen a calor das cousas amadas; o anxo airado do terceiro convida a loitar contra a confusión das sombras na sombra, confirmada a calidade efémera da gloria”. Así, sucesivamente, penetra nas entrañas dos poemas con reflexións dunha lucidez evidente.

Gústame a afirmación que fai cando di que “Díaz Castro sente a ferida mortal porque intúe e comprende. A beleza feriuno para sempre a través da fe e do coñecemento. Coñecer ten, tamén, un dobre valor, o do gozo e disfrute das cousas marabillosas e seres entrañables cos que convivimos e, ao tempo, a certeza de que elas e eles, coma nós, son fuxidíos, condenados a desaparecer (…)”.

Xosé Mª Díaz Castro

Sabemos que Xosé María Díaz Castro, que se formou no seminario, escribiu unha poesía na que a relixiosidade e a fe están presentes. Fernández Naval afirma que “porén, a súa capacidade expresiva, a fondura con que reflexiona sobre a condición humana, a proximidade de cada un dos poemas a esa beleza da que el fala, permite a calquera lector, crente ou non, achegarse e dialogar cos versos, gozando da súa luminosidade e sensibilidade, compartindo eses nimbos, que son, tal como el di, coma cinzas de rosas”.

É este un volume imprescindible para coñecer os sentimentos máis profundos de Díaz Castro, a súa poética e a relación tan estreita entre a súa vida e a súa obra.

Felicitar fondamente a Luís Cochón (editor), a Luís Alonso Girgado (coordinador) e a Laura Mariño Taibo (pola colaboración), por este volume tan necesario. E salientar as pinturas de Xulio García Rivas, que, dende a cuberta ata as páxinas interiores, proporcionan ao libro un carácter plástico e artístico dunha calidade excepcional.

Remato estas liñas co poema, derradeiro de Nimbos, ao que F.X. Fernández Naval fai alusión.

COMA UNHA ESPADA

Tódolos ríos pasan pola miña