miércoles, 20 de septiembre de 2023

FAÍSCAS (13) "A felicidade e o noxo: por fin soou o galego no Congreso dos Deputados"


 


Escoitar a Gómez Besteiro falar en galego no Congreso dos Deputados, hei dicir que estivo moi preto da emoción profunda.

Gómez Besteiro, o primeiro deputado que fala nunha lingua diferente nas Cortes
 (Foto Atlántico)

Máis tarde, Néstor Rego, con todo o seu discurso na nosa lingua, estivo magnífico e fíxome moi feliz.

Por fin sentín que tomaba corpo a idea de que este país é un estado plurinacional. Sentín que se rachaban vellas pantasmas e que esa “una, grande y libre” se convertía en algo pasado de moda. Escoitar falar en galego, catalán e éuscaro nese lugar, debería ser o normal nun país civilizado e minimamente democrático. Porque este estado non é algo pétreo e uniforme. Convivimos aquí diversas sensibilidades coas nosas diferenzas, as nosas culturas, os nosos idiomas e os nosos costumes. Non é tan difícil comprendelo. Hai que acabar co desprezo que os que se cren donos do país expresan un día si e outro tamén.

 

Néstor Rego (BNG), orgullo e brillantez (Foto el.Diario)

     Basta de buscar desculpas nas leis e nos prazos para retrasar e -se por elas, as dereitas, por chamarlles algo suave, fose- arruinar un dereito de todas e todos os que cremos na convivencia democrática temos sen discusión. Que España non só é Madrid e arredores. Que hai vida nos demais territorios do país, que non queremos ser discriminados ni que se nos impoña unha liña uniforme e dura.

E que sempre son os mesmos, certas elites, que se opoñen a todo o que non sexa seguir o ronsel que lles interesa.

Que as linguas son alma e cultura. Que hai que apoialas e valoralas, deixalas medrar e non afogalas pola imposición dun idioma, o castelán, tan fermoso, pero que serve demasiadas veces para ferir e golpear con ensañamento calquera desacordo co pensamento único que nos propoñen seguir.

 

     E afirmo todo isto, cando vin as imaxes dos deputados e deputadas de Vox erguerse e desfilar cal insectos ruíns que todo o que tocan o converten en lixo. E non estou seguro de que, se non fose pola pouca vergonza que aínda lles queda, non farían o mesmo os deputados da dereita cada vez máis extrema.

 

Foto do Huffington Post

     Espectáculo lamentable nun lugar onde a palabra debe presidir as intervencións dos parlamentarios (aínda que iso, dende que a ultradereita entrou no Congreso, escasea demasiado a miúdo). Un acto de desprezo que se une a toda a chea de actos que levan protagonizando dende sempre e, moito máis, dende que accederon a postos de poder. Foi terrible para min. Noxo.

 

     Esta xente non cre na democracia. Enganan a xente que non dá máis de si, que non reflexiona, que se deixa influír pola manipulación dos sentimentos. Só queren guerra, montar escándalos, presentar denuncias falsas para que os aplaudan os medios ao seu servizo. Son sinónimo de bronca, de subida de soldos en canto tocan poder, de non ter escrúpulos nas súas declaracións, de rachar a convivencia a prol dos seus intereses. Están aí para aproveitarse da democracia, na que non cren nin crerán nunca. Non teñen programa, só enfrontarse á modernidade dun país. Criminalizan os inmigrantes, son homófobos, violentos, mentireiros. Queren facerse coa educación e a cultura para manexala ao seu gusto, baleirándoa de contidos sociais e intelectuais. Poderá seguir. Hai un milleiro de exemplos. Mais abonda.


     Iso si, acadaron meditatizar a política do PP e tirarlles as cores aos seus dirixentes que rematan facendo mil manobras para aparecer na sociedade como un partido liberado de fascismo. Non o conseguen porque os precisan para acadar poder.

 


     Oxalá o emprego das linguas minorizadas (tan importantes como calquera outra) sexa normalizado e as bestas que o queren impedir fiquen caladas. Non vai ser fácil, pero o valor da xustiza cultural e lingüística demándao.

 

     Oxalá non vexamos de novo este triste espectáculo, bochornoso e lamentable no Congreso. Teño as miñas dúbidas; porén, sentir a involución democrática faime coller tanta forza para berrar en contra da insolencia.

 

 

     Remato cun poema na defensa do noso idioma: Deitado frente ao mar. Escrito por Celso Emilio Ferreiro hai tempo, sempre foi un refuxio e un apoio imprescindible no acontecer da miña vida. Un poema do seu libro Longa noite de pedra, tan celebrado e necesario.

 

Celso Emilio Ferreiro

Deitado frente ao mar

Lingua proletaria do meu pobo,

eu fáloa porque si, porque me gosta,

porque me peta e quero e dáme a gana;


porque me sai de dentro, alá do fondo

dunha tristura aceda que me abrangue

ao ver tantos patufos desleigados,

pequenos mequetrefes sen raíces

que ao pór a garabata xa non saben

afirmarse no amor dos devanceiros,

falar a fala nai,

a fala dos avós que temos mortos,

e ser, co rostro erguido,

mariñeiros, labregos da linguaxe,

remo i arado, proa e rella sempre.

Eu fáloa porque si, porque me gosta

e quero estar cos meus, coa xente miña,

perto dos homes bos que sofren longo

unha historia contada noutra lingua.

Non falo pra os soberbios,

non falo pra os ruíns e poderosos,

non falo pra os finchados,

non falo pra os baleiros,

non falo pra os estúpidos,

que falo pra os que aguantan rexamente

mentiras e inxustizas decotío;

pra os que súan e choran

un pranto cotidián de bolboretas,

de lume e vento sobre os ollos núos.

Eu non podo arredar as miñas verbas

de tódolos que sofren neste mundo.

E ti vives no mundo, terra miña,

berce da miña estirpe,

Galicia, doce mágoa das Españas,

deitada rente ao mar, ise camiño...

 

martes, 19 de septiembre de 2023

CATAVENTO DE POEMAS INFANTÍS (LXXXVI): "De barquillos y cometas", de María Rosa Serdio

 




                                      MARÍA ROSA SERDIO (Langreo, 1953)

 

 

       

         

             TIERRA…

María Rosa Serdio

 

      Tomo esta voz,

el susurro de la fuente, el

 crujir de los senderos, la

      hoja que vive

           y muere.

         Tomo tu voz,

  tu regalo de sonidos,

la soledad de los grillos

      que cantan

    y me conmueven.

      Esa voz,

la que me acunó de niña,

       la que me llama

          y  me mueve.

 

 

 

LOS POETAS

 

Hablan y cuentan

 de sus adentros

  de sus afueras,

  de las galaxias

 y sus quimeras.

 Hablan y suben

 hasta los astros

en noches largas

    y días claros.

Hablan y alivian

  algunas penas

 con las palabras

     y los poemas.

Siempre nos dicen

  que nos esperan

  entre los cantos

  de las sirenas

y entre los libros

   que, siempre,

       sueñan.

 

 

 

 

LUNA LLENA DE FEBRERO

 

 

          Al final,

      se va febrero…

¡Y el ciprés ya pajarea!

   La orilla del río bulle

            de prímulas

            y sorpresas.

         Toda el agua baja

                   nieve

                 y sonríe

               satisfecha.

         Limpio el corazón

                 y el aire…

    ¡Se anuncia la primavera!

        Un caminante se para

                   y la luna

                        está

                   perfecta.

 

 

 

CANCIÓN DE OTOÑO

 

 

Nubarrones, nubes bellas,

   cielos altos de algodón.

   Ya preparo mi paraguas

    por sillega la ocasión.

 

Vientecillo, viento suave,

  dulce sur de mi ilusión.

   Ya tengo listo mi peine

por si cantas tu canción.

 

Otoño, estación dorada,

  paso en hojas de color.

Ya tengo a mano mi cesto

    para recoger tu don.

 

 

 

(Do libro De barquillos y cometas, editado por Pintar - Pintar, 2023 e ilustrado por Ester Sánchez)

 

 


                


martes, 29 de agosto de 2023

FAÍSCAS (12) "Como se achega setembro, algo de educación"

 




Intentando ordenar -algo que nunca consigo- a miña enorme biblioteca persoal, dou cun libro que, publicado en 2015, me agasallaron e fíxome moi feliz.

     Falo de La nueva educación. Los retos de un maestro de hoy. O seu autor, César Bona, un dos cincuenta mellores mestres do mundo segundo o Global Teacher Price (non creo nada nestas distincións globais de “o mellor…”, pero deixémolo así).


     As teorías de César Bona son compartidas por min dende hai xa ben tempo. Un dos seus puntos máis importantes consiste na implicación do ou da docente co seu alumnado. Afirma Bona que o mestre non debe acomodar os alumnos e alumnas a uns plans de estudo, porque todo educador debe adaptarse ao motor imparable do neno/a. Imprescindible motivar, estimular a súa creatividade e aguilloar a súa curiosidade. Chámaos habitantes do presente, algo máis ca os adultos do futuro.

     O educador é para César Bona un ser privilexiado que pode impartir e compartir os seus coñecementos en tribu.

      Estas e moitas afirmacións que se poden ler no libro, non resultan alleas a eses e esas docentes que levan moito tempo poñendo en práctica, con ilusión e intelixencia, estes e outros presupostos necesarios para que o alumnado desenvolva a súa capacidade tanto intelectual coma afectiva (non é así, admirada María Rosa Serdio, poeta e mestra exemplar?) na etapa de formación.

     

                                        María Rosa Serdio. (Foto Rev. Arena y cal)


     Pero non está de máis recordar estes puntos, tan lóxicos como esquecidos demasiadas veces.

E convén recordalos nestes momentos da involución que a dereita extrema e a ultradereita queren impoñer ao acceder á educación (que terrible!) e á cultura en concellos e autonomías deste país. PP e Vox están propoñendo unha volta atrás en dereitos fundamentais no proceso educativo que me aterran. Pin parental, ideoloxía ultraconservadora, mentiras, manipular contidos, eliminar outros, atacar a igualdade, machucar a liberdade docente e tantas e tantas barbaridades que dan medo.

     

César Bona


     Non o esquezamos: xogámonos moito no eido educativo para permitir estas involucións que empobrecerán o presente e o futuro de xeracións que precisan de amplitude de horizontes para que a súa formación os faga máis cultos, máis abertos e máis libres.

     Como di César Bona, refiriéndose aos estudantes, "estes deben saber que se propoñen algo e loitan por iso, poden conseguir ser moi fortes nas situacións adversas e terán moi claro que deles e delas depende que o mundo sexa un lugar mellor”.

      Axudémolos, pois, a que o entendan, o interioricen e acaden estes obxectivos.

 

                                                                                                                          Antonio García Teijeiro

 

 


sábado, 12 de agosto de 2023

CONMEMORACIÓN DO LANZAMENTO DAS BOMBAS DE NAGASAKI E HIROSHIMA NUN ACTO EN VIGO. (Recitado de dous poemas)

Antonio García Teijeiro lendo dous poemas da súa autoría


“Aquela mañá o ceo en Hiroshima estaba moi despexado.

O sol quentaba con gran forza. Os sete ríos de Hiroshima fluían silandeiros.

Os tranvías ían amodo.

Malia guerra.

Tokio, Osaka, Nagoya e outras cidades, foran bombardeadas. Só permanecía Hiroshima.

Os seus habitantes dicían con temor: “axiña nos tocará a nós”.

Para evitar que o lume se propagase, derrubaron edificios e ensancharon rúas.

Colleron auga e prepararon os lugares que servirían de refuxio.

Ninguén saía sen protexer a súa cabeza cunha carapucha. E sempre levaban con eles unhas poucas menciñas.

Miichan estaba almorzando cos seus pais.

O arroz tiña unha cor rosada porque estaba mesturado con batatas que lles trouxera un parente do campo.

-Mmmm…que rico-dixo Miichan coa boca chea.

-Está moi bo- afirmou seu pai sorrindo.

Miichan tiña só sete anos.

6 de agosto de 1945.

8.15 horas.

De súpeto sucedeu.

Escoitouse un ruído enxordecedor e un horrible resplandor atravesou o ceo.

Era unha luz laranxa; non, unha luz moi branca, cegadora, ameazante, coma se cen lóstregos estralasen á vez “ (…)

 


Así comeza o libro da pintora xaponesa Toshi Maruki, o terrible e emocionante libro O escintileo de Hiroshima, no que achega aos lectores e lectoras mozas o sufrimento dunha familia xaponesa producido polo lanzamento da bomba atómica en Hiroshima en 1945.

 

Sempre lle lin ao meu alumnado esta dura e, á vez, emocionante historia da crueldade humana.

Así, en case todos os meus poemarios para a xente nova fun deixando versos que describen o horror e loita pola paz ao longo dos anos, porque as guerras nunca deixaron de producirse en moitos lugares do mundo.

Velaquí dous deles, nun vídeo no acto que se celebrou o pasado mércores de agosto en Vigo para conmemorar a traxedia bélica e actuar para que non se repita endexamais.








miércoles, 2 de agosto de 2023

ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO NA FILbo 2023: Con Fredy Chikangana, quechua e galego da man. Audio

Adriana Campos Umbarila, moderadora, presenta o acto


Como vin repetindo sobre os actos que se desenvolveron coa miña presenza na FILbo, cada un deles está cheo de emocións moi profundas.

      No terceiro e derradeiro, celebrado no Gran salón “Raíces C”, a emoción subiu aínda máis graos ao compartilo co extraordinario Fredy Chikangana, un poeta indíxena da nación Yanakuna Mitmak, que escribe en quechua e que é unha autoridade poética sen discusión.

 

Fredy Chikangana e Antonio García Teijeiro

     O acto, que levaba por nome Escribir en la lengua materna sobre cómo la lengua crea el mundo, estivo moderado pola especialista Adriana Campos Umbarila, e resultou dun interese excepcional co auditorio cheo e interesadísimo no tema.

Era a segunda ocasión que coincidía con este marabilloso poeta (a primeira, hai anos, no Festival de Poesía de Medellín) e a comunicación entre ambos non puido ser mellor.

      Eu, ao contrario do que o título do acto sinalaba, enfoquei o tema ao revés, pois non foi a miña lingua materna a que creou o meu mundo literario (o castelán) senón que foi a lingua galega, adquirida e profundizando nela, a que asumín como nova lingua de cultura.

 

Fredy Chikangana, lendo un poema en quechua

     Lemos poemas en galego e en quechua e sentinme fondamente emocionado ao partillar ambas linguas e ao escoitar a lingua de Chikangana, ateigada de sentido e sentimento.

 

Velaquí, pois, un documento extraordinario. Un audio que fará as delicias dos e das que amamos a poesía sen límites de ningunha clase.

Que o desfrutedes.