Levo a Federico García Lorca onde queira que
eu vaia. Si, a rentes de min decote.
Vén comigo, cando viaxo, a xeito de antoloxía
poética, libros sobre a súa persoa, conferencias, determinados títulos da súa
obra ou algún tomo da súa poesía completa.
Escribín con el, sentindo a súa influencia
máxica en Nova York, en Ugena, en Buenos Aires, en Mondariz e nalgún que outro
lugar nestes dous últimos anos. Xa antes, nos meus poemarios aparecían homenaxes
explícitas ao poeta de Fuente Vaqueros. Non é ningunha moda: é unha fidelidade
dende que lin a súa poesía por vez primeira. Dende que Paco Ibáñez lle puxese
música e lle dedicase a metade dun disco compartido con Góngora.
Sinto a Lorca moi fondamente. Sempre a
sentín. Aínda lembro algunha conversa con Rafael
Alberti en Madrid e en El Puerto de Santa María, cando, con toda a
naturalidade do mundo, nos contaba que Federico dicía, que Federico o chamara,
que Federico… Nós, a miña muller e mais eu, ficabamos engaiolados porque ese
Federico de quen contaba anécdotas, ese Federico que ría de calquera cousa era
García Lorca. El contábao coma se fose onte, ou antonte ou a semana pasada.
Case nada. E o agarimo do poeta gaditano por Federico era enorme.
 |
| Con Alberti en Madrid |
O amor que sinto por Lorca, pola súa
personalidade, pola súa lírica é complicado de explicar con palabras. Sempre
retorno a Lorca, como a Rosalía,
Alberti, Machado, Miguel Hernández, Cunqueiro ou Celso Emilio entre outros.
Estivemos tres semanas nos EEUU. E os Seis
poemas galegos do poeta granadino viñeron comigo. E na conferencia que dei
na Universidade de Tennessee saíu (como non!) Lorca e tiven que explicar a miña
relación coa súa poesía.
Como dicía, Lorca veu comigo nesa edición
marabillosa que me agasallou na capital arxentina Quique Alvarellos xunto a outro libro que me encheu de ledicia como
galego: El gran viaje de estudios de
García Lorca, unha marabilla de edición de Alvarellos, que inclúe as cartas
e os escritos do propio poeta e que está contada polo seu compañeiro Luis Mariscal. Unha alfaia.
A edición dos Seis poemas galegos
que tirou do prelo Alvarellos Editora é unha edición facsimilar da Editorial
“Nós” (Compostela, decembro 1935) que leva o prólogo de Eduardo Blanco Amor, ademais de
incluír, comentadas, as fotografías do poeta en Galicia.
Di Blanco Amor que lle treme a man – e a ánima
– ao poñela sobre estes versos, que xa nos nacen reliquia, para botar máis aló
ou traer máis acá “un desmandado apóstrofo”. Pero nada máis ca iso.
E engade o autor ourensán
que “a naturalidade destes poemas foi pulcramente respectada”.
 |
| Blanco Amor |
Non podía ser doutro xeito, afirmo eu,
porque se lle quitas a naturalidade aos poemas lorquianos deixan case de
pertencerlle.
Imaxino a emoción de don
Eduardo cando lle chegou, un día calquera da súa amizade, cunha presada de
versos galegos. Aínda traían no tenro da súa brandura recén modelada, o
movemento arbitrario dunha grafía nerviosa de riscadas, curvas e engadidos;
plástica da inspiración; movemento case involuntario da man, agarrotada por esa
eléctrica torrenteira, discontinua, que, ao baixar dos miolos ata os dedos, se
apodera de todo canto poida estremecerse na nosa carne.
Imaxino si, esa emoción, de axudar a
incluír a Lorca na nosa literatura galega e máis cando o propio poeta, tras
recoñecer que tiña ben lidos a Curros
e a Rosalía, lle pide a Blanco Amor – case llo esixe – que sexa el quen ordee,
edite e prologue estes poemas.
Hai que felicitar a Alvarellos Editora por
estas publicacións serias e necesarias. Non é a única que hai no mercado, pero
estes Seis poemas galegos, nesta edición, dá gusto saborealos unha e mil
veces como me acontece a min.
E para que lle tomen gusto a este Lorca
galego, poñemos deseguido, neste dardo poético, dous dos poemas do
poemario e gocemos, unha vez máis, deste poeta universal. Un poeta do que
moitos nos sentimos ben orgullosos de que puxese o seu talento nuns poemas no
noso idioma.
Madrigal á cibdá de Santiago
Chove en Santiago
meu
doce amor.
Camelia branca do ar
brila entebrecida ó sol.
Chove en Santiago
na noite escura.
Herbas de prata e de sono
cobren a valeira lúa.
Olla a choiva pol-a rúa,
laio de pedra e cristal.
Olla no vento esvaído
soma e cinza do teu amor.
Soma e cinza do teu mar
Santiago, lonxe do sol:
Ágoa da mañán anterga
trema no meu corazón.
Noiturnio do adoescente morto
Imos silandeiros orela do
vado
para ver o adoescente
afogado.
Imos silandeiros veiriña
do ar,
antes que ise río o leve
pro mar.
Súa i-alma choraba, ferida e pequena
embaixo os arumes de pinos e d’herbas.
Ágoa despenada baixaba da lúa
cobrindo de lirios a montana núa.
O vento deixaba camelias de soma
na lumieira mucha da súa triste boca.
¡Vinde mozos loiros do monte e do
prado
para ver o adoescente afogado!
¡Vinde xente escura do cume e do val
antes que ise río o leve pro mar!
O leve pro mar de curtiñas brancas
onde van e vén vellos bois de ágoa.
¡Ay, como cantaban os
albres do Sil
sobre a verde lua, coma un
tamboril!
¡Mozos, imos, vinde,
aixiña, chegar
porque xa ise río m’o leva
para o mar!
ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO
