Cando emprendo viaxe para visitar a Pessoa e sentar con el un pedazo,
escoito a 5ª Sinfonía de Tchaikovsky,
interpretada pola Orquestra Sinfónica de Chicago dirixida polo gran Claudio Abbado, recentemente
desaparecido, pero endexamais esquecido. Hei de dicir que me gusta máis a
música de cámara que a sinfónica (sen que esta deixe de emocionarme), pero, ás
veces, deixarse levar pola ampulosidade do compositor ruso, resúltame
embriagador.Necesito dese Finale. Andante
maestoso- Allegro vivace, cos instrumentos
e as cordas nunha comuñón emotiva.
 |
| Peter I. Tchaikovsky |
Ocorre a miúdo. Unha música vibrante,
envolvente, penetra no teu interior e sentes que te levanta, que fai que te
ergas das caídas inesperadas e que recuperes o ánimo, para volver a sorrir e
seguir cara a diante polas sendas da vida.
Así que, con Pessoa, no meu punto de mira, rescatado pola música de Tchaikovsky,
camiño co Caderno do Nilo, de Cesáreo Sánchez Iglesias, un poeta de
longo percorrido (publicou o seu primeiro poemario no ano 1978), cunha obra
sólida e de calidade contrastada.
Sinto, ao ler este libro, que son un
viaxeiro que non é quen de poñer remate á súa andaina. Sinto que a historia
íntima do ser humano está contida nestes versos. E todo a través do Nilo, ese
río mítico que nos convida a camiñar, a ver, a observar e a sentir.
 |
| Cesáreo Sánchez Iglesias |
Esta é unha viaxe chea de
interrogantes (como deben ser as viaxes), que transcorre entre a observación
atenta da paisaxe e a da existencia. (No colo dunha nai un neno de grandes ollos
de orballo, / en violeta debuxados. Mulleres de negro / entre os postos de
froita, / onde unha man salfere cores doces, uvas…). Entre a observación da
aprendizaxe que o lector constata da man do poeta, que permite habitar
descoñecidos desertos que agochamos no noso interior.
Nestes versos descubrimos perdas e unha
maneira de navegar entre outonos secos, pasados mudos, irrealidades de luz e
entre “camiños que se fan e desfan / sen
querer morrer. Onde “ a illa ondula pequenas dunas de area / en breve sono
adormecida”.
Eu vou navegando, tamén, cara a Pessoa, coma “o día navega lento do onte ao hoxe segue a corrente / da memoria das
augas”.
 |
| No río Nilo |
E
así, igual ca o barco que me leva nunha navegación que non se deixa ver, vou
chegando ata o poeta luso quen non sei se me agarda.
Desta volta, non lle levo aforismos.
Desta volta, preséntolle unha viaxe ao tempo e simultaneamente unha estadía
fóra do tempo. Un itinerario transformador, que estimula no navegante-poeta, Cesáreo Sánchez, a necesidade de
preguntar e procura “buscar algo que
amar. facer da viaxe morada”.
Cando chego onda o mestre, noto a Pessoa máis próximo que de costume. Os
seus xestos son mornos e convidan a falar con el e deitar á súa beira a palabra
poética de Cesáreo.
Léolle, pois, o seguinte poema do Caderno do Nilo:
Cos seus limos de
escura pálpebra
 |
| Outra imaxe do Nilo |
máis clara, a casa do
deus, a casa escura.
Os homes procuran nela
os días dourados
coma dourados froitos
procuran o seu nome.
O lugar do sagrado,
aprende a me ollar
coma sombra conmovida.
Os tallados rochedos
fan de linteis no alto e foron teitos,
danme aínda
policromadas as estrelas.
Nun ceo azul imitan o
ceo no seu día e na súa noite
de delgada lúa.
Pessoa semella
asentir. Non o podo asegurar, pero teño a impresión de que lle agradan
estes versos, que son viaxe mais tamén inmobilidade; que son aventura, mais
tamén íntima emoción; que son latexos e soños extraviados ao mesmo tempo.
Sinto que estou perante un libro dunha
riqueza infinita. Sinto que me cegan as luces das cidades e lugares que
percorre (incluídos os espazos do corazón). Sinto que existen “cidades dentro da cidade e néboa azul e
branca, / parada nun outro bosque de palmeiras / que mexen no vento / as súas
gallas onde aniñou os pensamentos”.
Sinto isto e moito máis, mentres lle leo en
voz baixa versos e versos. E sei que Pessoa entende as miñas sensacións fondamente emotivas.
Por iso, atrévome a lerlle en alto outro
poema, sentado á súa beira. Non me treme a voz, xa que estou convencido de que don Fernando está a gusto co que leva
escoitado.
Eu comezo a ler:
No café o vello poeta
cego non conta historias dóese
do tempo adolescente,
coa súa voz
maxestosa.
Un rapaz vende xornais
grita
anuncia vende leva
ás costas e vai
vertendo as súas letras coma un saco roto
desangra no chan o que
foi onte ou quizais non foi.
Todo retén os seus
ecos. Nada di o que será,
eles e mais eu temos os
mesmos deuses
as mesmas ingrávidas
palabras.
No colo da súa nai
adormecido,
un neno soña soños de
azucre.
Realmente intensos estes versos.
Aquí o poeta apunta cara ao interior dos
sentimentos acumulados ao longo da existencia das persoas que ve no seu
camiñar. Persoas que intentan traspasar
(e moitas veces traspasan) o muro das dúbidas para seguir respirando; para
seguir crendo na natureza do vento que nos acariña ou que nos excita.
Ben sabe Pessoa de todo isto!
Ao rematar, permanezo en suspensión no
aire dos ecos lenes das palabras somerxidas máis alá da poesía.
Son consciente de que estou á marxe,
pero non sei canto tempo exactamente. estou ancorado nun mar inmóbil que me
rouba o sentido.
Cando volvo á realidade, está a orballar
no ambiente. Non hai salaios, nin risadas dos cativos, nin ruídos de
automóbiles, nin xeometrías que respiren a través dos seus trazos inflexibles
que lles dan forma. tampouco chego a descubrir rutas marcadas polo dedo dos que
moven os fíos do noso destino.
Non, soamente Pessoa co sombreiro negro e os lentes enchoupados e percibo unha
forza poética que chegou comigo e que me marca o camiño de volta.
 |
| Templo de Kom Obo |
Saco un pano e limpo os cristais do
poeta.
Deseguido, érgome e despídome con estes
versos de Cesáreo Sánchez Iglesias:
Nese
tempo do irreversíbel son vou
a través dos ollos do poeta.
Vou desde as terras do gris azul…
Cando me decato de que
ninguén me pode oír ao lonxe, baixo a miña voz e, mentres camiño de regreso
quizais a ningures, continúo a ler:
Busco
na realidade
aquilo que non me é dado con palabras…
ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO
ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO