Páxina novena
Abandono a Nada que teño en fronte
dos meus ollos para emprender esa eterna viaxe de costas a un mundo que, cada
vez, me gusta menos. Non hai máis que abrir un xornal e o resultado é
desolador.
Así que estou a chegar a Amherst. Massachussets,
cos ollos pechados e a mirada atravesando un inmenso océano.
Recibín unhas liñas algo
enigmáticas. Estaban datadas nesa vila estadounidense. Eran uns versos dun
fermoso poema que me soaba ao lonxe. El viento llamó con golpecitos, / como un hombre
cansado. / Y, como una anfitriona , yo / contesté resuelta “Entra”. / Entró
entonces en mi habitación… Semellaba
unha invitación e decidín aceptala, se cadra para entrar nos trazos da
luz. Ademais, unha forza incontrolable empurrábame na dirección deses versos.
Son, claro, de Emily Dickinson, esa
muller que pasou parte da súa vida recluída nun cuarto da casa do seu pai en
Amherst, punto final da miña escapada. Gustáronme sempre os seus poemas.
Acompáñanme nesta secreta e case que cega viaxe as melodías do clarinete de Sidney Bechet, unha auténtica obra de
arte. Que poesía tan fermosa, tan sinxela e intensa á vez, escribiu
Emily Dickinson! E, agás cinco
poemas, a súa obra non se coñeceu ata despois da súa morte.
Pero, de que morte falamos? Cando morren en realidade os poetas? Onde
están soterrados os seus versos? Viven mentres viven os seus libros? Hai
poetas mortos en vida? Unha chea de preguntas que me fago mentres lembro algúns
sucesos da súa vida.
Emily recíbeme con educación. Non sei se con agarimo. Ambos estamos
pechados nuns espazos ocultos, á marxe dese mundo tan cruel que temos ao noso
carón. Emily parece un chisco
sorprendida pola miña visita. Claro, non foi ela, foi a forza da súa palabra
poética, quen petou na miña porta. Sidney
Bechet segue fóra e non deixa de tocar. Pregúntolle timidamente se a
visitou o vento. A súa resposta é conmovedora. Comparouno cunha onda mariña,
cun home retraído, sen pés e a quen non lle puido ofrecer unha cadeira onde
sentar, pois o vento non tiña ósos. A voz do vento era como o falar de moitos
colibrís revoando todos xuntos nunha árbore. Iso,si, o vento tiña dedos que
improvisaban melodías saídas dun cristal. E Emily cala, e ponse a escoitar a Bechet. Co seu clarinete dá vida á fermosa St. Louis Blues. A música e mais as palabras da poeta
entenrecéronme. Emily tampouco vive
no mundo real. Vive no seu mundo. Síntome moi preto dela. Só fala cando lle
preguntan. E faino en baixo. Emily
non soporta vivir en voz alta. O bulicio exaspéraa. Daquela, pregúntolle por
algo que a min me fascina. Pregúntolle polo mar. Ela, ben baixiño, coméntame que un día
marchara cedo da casa co seu can e visitou o mar. As sereas das profundidades
mariñas saíron para vela. Pasou un
transo que a asustou. O mar seguíaa de preto. Nalgún momento deu en pensar que
a ía tragar coma se fose unha pinga de orballo. Non se sentira segura ata que
chegou de volta á cidade. Un lugar no que o mar non parecía coñecer ninguén
alí. O mar botoulle unha ollada a xeito de saúdo e retirouse. Emily, entón, respirou. Unha vez máis,
o mar, amor e medo ao mesmo tempo. Impresionoume esta historia. Invención ou
realidade? Tanto ten. Fermosas verbas.
Eu mirei pola fiestra e non había mar. Había flores de distintas clases
inclinadas sobre os vidros desa fiestra que sabía o segredo da poesía. Emily permanecía ensumida nos seus pensamentos. Eu desexáballe
facer máis preguntas en voz baixa. Conmóvenme os versos desta muller. Eu leo
nos seus ollos moitos dos poemas que non lera antes. Como pode ser? Dende o
balcón que dá á Nada crin ler a miúdo palabras que se convertían en versos.
Pero, entendía esas palabras, eses versos? Estaba lendo a súa poesía escurecida
por sombras infinitas?
De súpeto, Emily colleu un caderno e díxome sen pensalo: Eu non son ninguén. Quen es ti? / Tamén ti non es ninguén? / Daquela xa
somos dous! / Non o digas! Pregoaríao, xa sabes… Fiquei sorprendido ao
escoitar estes versos. E foi como, case que sen me decatar, viñeron á miña
cabeza os catro versos que completaban o poema
co que me sorprendera. E díxenlle coas verbas de seu: Que
aburrido ser alguén! / Que ordinario! Estar a dicir o teu nome, / como unha ra
todo o mes de xuño, / a unha charca que te contempla.
Agora foi Emily quen ficou abraiada. Debuxou un feble sorriso e púxose a
escribir no caderno.
Atopábame feliz nese cuarto de
Amherst. Sentía o poder dos libros colocados no andel. Ulía o sangue vivo dos
poemas perdidos entre eses libros. Había unha cálida placidez no silencio das
dúas persoas atrapadas naquela habitación. Ela escribía sen erguer a cabeza. A
pluma esvaraba polo papel cun monótono
canto. Eu, sentado nunha cadeira, tiña a sensación de que estaba vivo por vez
primeira des que entrara nun túnel sen saída. A calma, que respiraba cos ollos
pechados, levábame suavemente máis aló
da memoria máis próxima. Comezaba a gozar dunha certa plenitude entre os versos
desta muller enigmática. Sentinme moi próximo a ela na noite. Alegrábase o meu
corazón escoitando os rechouchíos dos paxaros de papel. Eu deixábame arrolar
pola herba infinita que refulxe na lúa. Decidín, sen pedir permiso, prolongar a
miña estadía naquel lugar. Faría todo en voz baixa, movéndome sen amolar a Emily. Como se o tempo se detivese nun
paraíso anónimo. Sería unha sombra sen nome entre as liñas e os versos, flores
que non murchan endexamais.
E así o fixen. Intentei sandar con
ecos poéticos as miñas feridas na procura da cicatrización.
Non sei canto tempo estiven alí.
Puideron ser horas, semanas e, talvez, meses. Non o sei. Pero si sei que
durante este período incontrolable, escoitei asubiar o vento, falei coas andoriñas,
acariñei as ondas do mar e brindei coas sereas por días mellores.
Cando nesas andaba, sentín uns
aloumiños dunha man que remexía docemente o meu cabelo. Era a man da muller que
me ama. Biqueina. Emily, que seguía
escribindo, ergueu a cabeza. Mirounos. Non sei o tempo que levaba escribindo
poemas, mentres eu me perdera no meu soño de cores.
Entón, comezou a lernos en voz
baixa, como adoitaba facer, unha das súas composicións.
How many Flowers fail in wood-
Or perish from the Hill-
Without the…
Nese intre detívose. Decatárase de
que non estabamos a entender as súas palabras e comezou a ler o poema noutra
lingua.
¡Cuántas flores mueren en el
bosque
o se marchitan en la colina
sin el privilegio de saber
que son hermosas!
¡Cuántas entregan su anónima
semilla
a una brisa cualquiera,
ignorantes del cargamento
escarlata
que a otros ojos lleva!
A muller que me ama e mais eu
volvemos bicarnos.
Cando diriximos a nosa ollada cara
á mesa na que estivera a escribir, Emily
Dickinson desaparecera. Un recendo a rosas flotaba no cuarto e unha néboa
mesta cubría a peza de Amherst. No corpo desa néboa escribín co dedo unhas
emotivas liñas por todo o sentido:
Nunca morren as olladas dos poetas.
Ao abrirmos a porta da vida están os seus
versos.
Moitas veces chegan a cambiar o rumbo
dos acontecementos.
Deixemos as fiestras abertas e que
flúan os poemas.
E logo abandonamos o lugar con
pena.
Hoxe non quero saber da Nada.
Pero seguirei de costas ao mundo.
E o clarinete de Sidney Bechet segue a gorentarme co
tema I got rhythm.
A miña esperanza inmediata ten
moito que ver coa música e cos versos de Emily
Dickinson.
(Os poemas de Emily Dickinson
están traducidos por Enrique Goicolea)
O VELLO SOÑADOR
