Un dos maiores praceres que teño como xubilado é o de ler ata ben tarde e de escoitar música a partir das doce da noite. Nese intre, prendo a miña pipa e poño música para gozala en soidade. Ás veces tamén leo; outras, pola contra, déixome levar simplemente polas cancións do músico ou grupo que está a soar ou polos instrumentos dunha orquestra e, xa que logo, pola intimidade da música de cámara. Gozo moitísimo deste tempo que transcorre entre o fume da pipa e a emoción da música escollida.
Levaba un mundo sen escoitar a Víctor Jara.
Hai uns días recuperei a súa luz nunha compilación moi completa da súa obra que
mercara noutrora. Víctor Jara deixoume, unha vez máis, sen respiración. Non me
estrañou que o fascismo, ao que se enfrontou, acabase con el: sempre estivo á
beira do pobo oprimido, dos traballadores, dos pobres. E iso era máis, moito
máis, do que o poder podía soportar. Este cantor, coa súa guitarra e con esa
voz cálida e sinxela que lle saía da alma, estaba a dicir palabras moi directas
na defensa dos oprimidos. Velaí o seu pecado.
Tanto a vida e a obra de Víctor Jara van
medrando para se converteren en transmisoras das súas vivencias e do compromiso
fiel cos desfavorecidos. O cantor chileno dedicou a súa vida a loitar con
honestidade contra a inxustiza social provocada polas elites poderosas que
coutaban os dereitos máis elementais dos traballadores. Nas súas cancións e na
súa actitude -ambas dunha coherencia sen límites- está a voz do pobo por unha
razón indiscutible: Víctor formaba parte del. Non esqueceu endexamais a súa
orixe campesiña e non se afastou nin un milímetro desas xentes que tanto amaba.
Todo o seu cancioneiro está enchoupado de amor: de amor á muller, sen dúbida,
pero tamén ao traballo, á terra e á loita. E como di o folclorista mexicano
René Villanueva, Víctor Jara “representou decote ese amor profundo e universal,
expresado sempre con sinxeleza e poesía”. E zumegando emoción, engadiría eu.
Víctor Jara consegue nas súas cancións
algo verdadeiramente difícil: crear unha atmosfera especial. Iso foi o que eu
sentín con esa marabillosa presada de cantos á dignidade humana, palabras
envoltas en música que me conmoveron unha vez máis. Son temas eternos. Son unha
chamada que sentín dentro de min para lembrarme a imposible extinción da súa
mensaxe. E contaxioume, unha vez máis, esa reivindicación constante, expresada
con moito tino, nunha das súas cancións: o dereito de vivir en paz. Comprendín
axiña que vou escoitalo máis veces neste remanso entre o fume da pipa e a emoción
da súa voz ateigada da autenticidade que desprenden as súas verbas.
E para estes tempos tan convulsos que
estamos a vivir, a mensaxe de persoas como Víctor Jara convértese nunha
necesidade incuestionable.
ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO