Poemar
o mar,
a poesía de García Teixeiro desde outro punto de vista
Manuel
Veiga Taboada
Coa chegada á madurez, a poesía
de Antonio García Teixeiro vaise
facendo máis diáfana, até mostrar con claridade a súa principal característica,
que non vai provir dos temas. Poemar o mar, o seu último libro,
editado por Xerais, na colección Merlín,
é un exemplo moi apropiado.
 |
| Manuel Veiga |
Poemar
o mar ábrenos, sobre todo, os ollos e os oídos ao ritmo das frases, ao
papel da rima, aos xogos coas palabras. Esta liña poética do autor –pois ten
outras que se moven nunha clave diferente– converte os seus libros nunha
especie de taller literario, no que se reflexiona e se aprende a manexar a
lingua non de forma abstracta, non a través de exercicios máis ou menos
atinados, senón através dos propios poemas.
É a propia
obra a que se abre sobre si mesma para mostrarnos a súa cociña secreta. E faino
através das formas básicas e máis importantes da literatura.
Resulta xa moi sabido polos seus lectores
e pola crítica que Antonio García Teixeiro ten un bo ouvido musical que permite
que o ritmo sexa case sempre un dos piares dos seus libros. A iso hai que
engadir a súa vontade de xogo. Dentro de Antonio hai unha parte infantil que
gusta deses enredos coas palabras, de variar e transformar significados, a
través da asociación e o azar inconsciente.
Antonio traballa, en xeral, coas
figuras máis elementais da retórica. Quérese dicir cos primeiros tropos aos que
unha persoa ten acceso e un neno ou nena debe aprender a dominar para
converterse en bo lector.
Facendo
un paralelismo coa música, poderiamos dicir que ler este libro, a poder ser en
voz alta, representa para un lector en cernes algo parecido a asistir a unha lección
de solfeo. Poemar o mar transmítenos,
do mellor modo posíbel, é dicir desde a poesía e a súa inherente beleza, a arte
literaria e móstranos a ese Antonio máis humilde e, ao tempo, quizais máis
valioso, que é o Antonio artesán, acolledor e amábel cos futuros lectores.
Lonxe, polo tanto, do catálogo de
animais e personaxes que caracteriza outra póla moi diferente da poesía
infantil, en Poemar o mar non aprendemos
moito do mar nin dos seus elementos propiamente ditos. A proba de que o autor
non busca, en ningún momento, este tipo de lectura ou de interpretación é que
non se afasta nunca dos motivos habituais, desprendidos de singularidade: un
peixe xenérico, un mariñeiro xenérico, o fondo do mar, as sereas, a auga
salgada, as buguinas. En cambio, dános unha pista sobre a verdadeira razón de
ser dos seus versos, ao citar numerosas veces as expresións: verbas, versos,
poeta, caderno, papel, recitar, mensaxe, etc.
Os versos de Antonio García Teixeiro
conteñen ademais, igual que outros libros seus que inciden nesta mesma liña, un
vocabulario tipicamente poético: flores, soños, dozura, vento, andoriñas.
Sucede, coma na pintura da Idade Media, na que os motivos acostuman a ser sempre
os mesmos: a natividade, a adoración dos Reis, a crucifixión. O poeta, como
aqueles pintores que encumiaban a relixión por encargo, estanos dicindo que o
tema non é o fundamental, senón a recreación que facemos del. E non só a forma
particular de mostralo, senón incluso a técnica que se debe utilizar para
escribir-pintar ben. García Teixeiro non é así, nestes poemas, un poeta
figurativo, senón un autor que estuda as cores e o trazo e que volve, unha e outra
vez, sobre o mesmo tema, probando todos os ángulos de luz baixo os que pode ser
mostrado, como nesas series consecutivas nas que Monet representaba, case na mesma posición, as plantas acuáticas do
seu xardín de Giverny.
 |
| Antonio García Teijeiro. Foto de Anxo Cabada |
Velaquí un libro, no ronsel doutros do
mesmo autor, moi útil para que os mestres contaxien os lectores máis pequenos
do pracer de xogar coas palabras. Un pracer polo que os nenos e nenas se senten
de seguida atraídos, a pouco que se lles dea a oportunidade. O que está en liza
non é só a súa futura capacidade para expresarse, importante en case todas as
facetas da vida, senón tamén, como hoxe se sabe, a propia conformación da parte
do cerebro que controla a linguaxe. Antonio consegue que ese exercicio se faga
através da beleza e da diversión.
Por último, hai que resaltar a boa
factura estética e física desta colección Merlín. E, nese marco, encaixan moi
ben os debuxos de Xan López Domínguez,
un dos mellores ilustradores cos que contamos, algo relevante tendo en conta o
bo nivel da maioría. O estilo de López Domínguez, entre a figura, a abstracción
e o xogo surrealista, identifícase ben coas intencións do libro.
Realmente,
non era de peixes do que Antonio –e o debuxante– nos querían falar. Se o
volvemos ler, dámonos conta de que o propio título do libro era xa ben indicativo.
 |
| Ilustración de Xan López Domínguez |