Cheguei onda Pessoa
excitado e feliz.
Quería compartir con el esa felicidade que
me provocara o sobre atopado na caixa de correo. Contiña o sobre un libro.
Pero non era un libro calquera. Non.
Era algo moi especial.
O remite puña C.Janés, co seu enderezo de
Madrid.
Unha vez máis, esta muller entrañable,
lúcida e rigorosa no seu labor intelectual lembrábase de min.
Pessoa decatouse axiña da miña excitación
e decidiu – alomenos así mo pareceu- abrir unha paréntese entre os dous da
maneira máis intelixente posible: recitoume un poema dos seus “Noventa poemas
últimos. (1930-1935)”.
CAI chuva do céu
cinzento
Que não tem razão de
ser.
Até o meu pensamento
Tem chuva nele a
escorrer.
Tenho uma grande
tristeza
Acrescentada à que sinto.
Quero dizer-ma mas
pesa
O quanto comigo
minto.
Porque
verdadeiramente
Não sei se estou
triste ou não,
E a chuva cai
levemente
(Porque Verlaine
consente)
Dentro do meu
coração.
Ao rematar estes fermosos versos, pousou a
súa ollada no meu rostro, sorriu timidamente e dispúxose a escoitarme.
 |
| Con Clara Janés e Susi en Granada, ao pé da Alhambra. |
Xa máis calmado, conteille que coñecera a
Clara Janés en Zubia (Granada) durante unhas xornadas nas que eu participei hai
seis anos.Que a escoitara ler os seus poemas e ficara enfeitizado coa súa
palabra nunha noite máxica, que asistiramos Susi e mais eu con ela e con Reza Allamehzadeh, cineasta amigo seu, a unha
representación dunha obra lorquiana ao pé da Alhambra.
 |
| Clara Janés |
Don Fernando parecía non perder unha soa
palabra do que lle estaba a relatar. Ás veces movía a cabeza con sinais
evidentes de que comprendía a miña emoción..
Isto animoume para falarlle dos libriños
artesáns que Clara Janés me enviara nalgúns Nadais. Faleille, ademais, do seu
amor pola poesía do poeta checo Vladimir
Holan, do seu interese polos poetas orientais, da súa autoridade como tradutora.
Da mesa redonda que compartimos sobre o “feito de traducir” naquelas xornadas
granadinas.
 |
| Un dos libriños recibidos: "Antimisiles". |
De como a súa poesía, dunha construción e
dunha fondura engaiolantes, moi esixente, foi cravándose no máis fondo de min
como alfinetes de prata.
Daquela, aproveitei para lerlle.
 |
| "Yamatu", unha breve peza para monicreques. |
Volvió
a mi sueño
y
con un beso blanco
lanzó
una palabra
que
anudó mis entrañas.
Y
cada beso nuevo era
nueva
palabra que anudaba
muñecas,
tobillos, cabeza…
Y
yo respiraba sólo por su boca.
Su
cuerpo, lentamente,
con
mi piel se fundía,
nuestros
tejidos se mezclaban.
Y
juntos flotábamos sin ser cada uno,
sino
los dos en uno.
 |
| "El viento". Martín Chirino. |
Mis
ojos eran pozo de sus ojos.
Su
pecho, sepulcro de mi pecho.
Y
sin contacto ya con el espacio,
la
insalvable distancia
era
cerco a la cópula del alma.
Entre
los sauces,
nos
confundíamos
con
la blancura de la luna,
como
forma sonámbula.
Rematada a lectura, comenteille unhas
intelixentes palabras da poeta sobre a poesía.
Comparouse
a miúdo a poesía coa maxia pola sedución que permite a palabra, o son, a
sílaba, mesmo carecente de sentido.
Eu sei agora que se escribo ou canto,
parto – e talvez sexa o fundamental- dun intento -moitas veces alleo á vontade-
de convocar, de seducir o oculto.
Fin. Ambos
ficamos en silencio. Eu reflexionaba. O mestre, coa mirada case perdida,
debía de estar voando polos inescrutables sendeiros da lírica.
Non dixo ren.
E lin estes dous versos:
Miro tus ojos
hasta
que mis ojos desaparecen.
E, deseguido, falei en voz alta.
Poética y poesía é un libro de alto
contido poético, intelectualmente consistente. Unha conferencia para ler sobre
poesía e sobre a poesía de Clara Janés. A Fundación Juan March, que organiza
esta actividade cultural, edita o libro.
Léndoo chegas a coñecer as chaves da
paixón poética de Janés. Os seus puntos de partida, os seus referentes (que
poden ir dende os poetas turcos, persas, Ramos Rosa, Eliot ou Gamoneda ata San
Juan de la Cruz
ou Holan, entre outros); chegas a coñecer a súa necesidade de afondar nas
diferentes fontes da creación. Con Eduardo Chillida , levou adiante un proxecto
magnífico. O libro “La indetenible quietud”, procura dinámicas novas, desta vez
coa aparición dos astros:
 |
| Gravado á augaforte. "La indetenible quietud".Eduardo Chillida. |
Las
nubes ceden a estrellas,
las
estrellas forman fuegos,
los
fuegos inundan nubes
y
por los espacios giran
discos
y planos y esferas (…)
E a partir de
esculturas de Martín Chirino, este Aerovoros
(OLA-VIENTO):
 |
| Martín Chirino |
Cuanto
absorbe
lo
adelgaza, lo adelgaza
lo
hace nudo
entre
dos extremos
que
se alargan
cautelosos
desde
la nada a la nada.
A música, as cantarelas, “a
convicción de que a palabra ten en si mesma unha melodía e que, grazas á voz,
se transforma en canto. E no canto está a orixe da poesía”, afirma.
Todo isto aparece no seu libro Kampa
(no que se incluía unha casete cunha parte cantada por ela), o primeiro
poemario que lin e que me fixo profundar na súa poesía anterior e posterior a
esta obra.
No
sé cómo podré enfrentarme
a
los días futuros.
Me
he dejado arrastrar como una hoja
por
la tormenta embriagadora de tus versos
y
he vuelto a la poesía.
He
caído en la trampa tan temida.
La
vida me es ajena.
De
tal modo
esta
insensata ocupación,
ese
oleaje fatídico nacido de tu mente,
se
me lleva.
Non esquezo, de ningunha maneira, os seus poemas
visuais. Pessoa ten os ollos coma pratos.
Ensínolle un par deles.
Semella contento e interesado. Noto nel
unha curiosidade pouco habitual polo que lle estou a dicir. Bótase cara atrás na súa cadeira e pídeme, sen palabras,
que lle lea outro poema de Clara Janés.
Fágoo encantado.
Quiero
arrastrar el claro de luna
sobre
las aguas de la noche,
 |
| Outro libriño recibido e dedicado: "El silencio de las arenas". |
ser
en ellas remo de plata y surcarlas,
y
confundirme luego con la estrella
que
despierta el dormido camino de la luz.
Quiero
entonces perderme
en
un nimbo lejano y envolvente,
quedar
fija amando en par de lo inasible,
sin
ser notada,
y
permanecer así
en
el desolvido del día.
Silencio.
Vexo a hora.
Pasaron… Imposible
dicilo.
Debo marchar.
Agárdanme máis poetas
para visitar o mestre.
Silencio longo.
Pessoa pecha os ollos.
En voz baixa vou lendo, mentres me ergo da
miña cadeira, uns versos de Clara Janés:
 |
| Con Clara Janés en Vigo. 2011 |
Desnúdate,
alma,
 |
| "Yunque de sueño". Eduardo Chillida. |
y,
sin esperanza, espera
en
la negrura,
que
del punto más alto
de
la noche,
lanza
su escala el sol
y,
entre destellos,
aparece
el enigma,
y
desciende
hasta
su raíz
más
profunda.
Afástome de vagar e deixo a don Fernando
nunha calma que me tranquiliza.
Marabillosa, entrañable, Clara Janés!