Con Moraima na súa casa
Cando
quero vivir
digo
Moraima.
Digo
Moraima
cando
semento a espranza.
Digo
Moraima
e
ponse azul a alba (…)
Non me estraña que Celso Emilio Ferreiro escribise estes
versos no seu poema Xaneiro 1972, II
do libro Onde o mundo se chama Celanova.
E digo que non me estraña nada, porque
tras coñecer a Moraima, convivir con
ela a fondo, compartir ilusións e desilusións , agarimo e confesións das que me
sinto moi feliz ou un mundo de anécdotas curiosas, comprendín o que foi para
Celso. Como me dicía onte o meu amigo David
Otero, “foi soporte”. Non sei o
que sería del sen Moraima, pero si podo afirmar o que foi ela: compañeira,
amiga, guía, defensora, amante e moitas outras cousas que non cómpre comentar.
Pola miña banda, sempre
sentín que me/nos quixo coma fillos a Susi e a min.
 |
| Con Susi na casa de Avda. Castrelos |
Cear na súa casa era un pracer, sobre todo
se de sobremesa facía arroz con leite. Como boa asturiana que era, tiña un
toque especial para esta delicia. Nunca
comín ningún mellor.
Coñecina cando lle propuxen facer un Celso
Emilio Ferreiro para nenos, a proposta de Ediciones de la Torre.
Negouse en redondo ao principio (estaba
cansa de que esquilmasen a Celso), pero unha conversa con Susi, a miña muller, por
teléfono propiciou que nos abrise a súa casa. Nunca máis saímos dese andar
marabilloso fronte ao Parque de Castrelos. A nosa, tamén foi a dela.Aí comezou
unha relación intensísima ata a súa morte.
Despois, non só fixen o Celso
Emilio para nenos, senón tamén a Antoloxía do poeta celanovés para a Biblioteca das Letras Galegas de Edicións Xerais.
Mil lembranzas de Moraima. Mil agarimos.
Mil actos de amor.
Tampouco non podo esquecer a visita que
fixemos ao cemiterio onde estaba a tumba do poeta en Celanova. Limpámola,
preparámola e logo visitamos uns amigos que por alí vivían. Unha experiencia
inequecible.
 |
| Na tumba de Celso Emilio, cando acompañamos a Moraima |
Arranxando carpetas e papeis, dou cuns
recordos impresionantes. Dous poemas dun cartafol de 1936: un de Pepe Velo e outro de Celso; un poema
sinxelo que está asinado por Emilio
Ferreiro que leva por título, Apunte. Agasalloumos con moito agarimo.
Ademais, teño nas mans un tesouro para
min: un poema manuscrito de Moraima dedicado ao seu home. Leva por título Recuerdo
e é pura emoción polo que significa. Podédelo lelo aquí.
No Celso Emilio para nenos incluía eu
dous poemas escritos por ela. Un, chamado Nunca e outro, cuxos primeiros
versos dicían así:
Te
llamé toda la noche, / pero tú ya no me oías / dormías un largo sueño / soñando
que te veías / en tu Celanova amada / en tu tierra tan querida…
Unha fermosa reflexión
escrita un tempo despois de falecer o poeta, a expresión dun sentimento de amor
ao compañeiro de sempre e que remata así: ¡Campanas
de Celanova! / no podré olvidar el día / en que tocabais a muerto / y mi
corazón moría. / ¡ Campanas de Celanova. / Nunca olvidaré ese día!
A derradeira vez que vimos
a Moraima foi na presentación de Na fogueira dos versos, Premio Merlín, no Corte Inglés de Vigo.
 |
| Derradeira fotografía con Moraima |
Estaba feliz de ter asistido á mesma. Ao final quedamos con ela, falamos na
beirarrúa da Gran Vía e colleu un taxi. Era decembro de 1996. Despediuse
dicindo que despois das festas tiñamos que ir cear á súa casa. Niso quedamos.
Mais… xa non houbo cea. A principios do mes de xaneiro, se non me trabuco, Moraima
falecía. Unha das súas netas comunicóunolo por teléfono. Nunca esquecerei ese
día, ese intre e os que viñeron despois.
Moraima foi unha muller de forte
personalidade, cun corazón tan grande que nel cabiamos moitas persoas. Unha
muller que non deixou de amar endexamais. Intelixente e aguda. Elegante, con moita clase. Alguén que axudou
a Celso Emilio a ser o que foi. Un ser inesquecible.
Xa non está. Porén, dende as fotos que hai
dela na súa casa, témola presente e querémola cun amor desinteresado e infinito.
Ter compartido tanto con Moraima é un
deses agasallos que a vida che dá.
ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO